Najstarsi w Krakowie: Różnice pomiędzy wersjami

Z WikiPasy.pl - Encyklopedia KS Cracovia
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Linia 8: Linia 8:
W 132 numerze krakowskiego dziennika "Nowa Reforma" z dnia 13 czerwca 1906 ukazało się ogłoszenie o powstaniu Cracovii.
W 132 numerze krakowskiego dziennika "Nowa Reforma" z dnia 13 czerwca 1906 ukazało się ogłoszenie o powstaniu Cracovii.
Oto jego treść: <BR>
Oto jego treść: <BR>
:''Akademicki Klub Footballistów (gra w piłkę nożną) zawiązuje się w Krakowie. Ćwiczenia w grze w piłkę nożną rozpoczynają się we środę 13 b. m. Uprasza się wszystkich, którzy chcą do tego klubu należeć, o przybycie do parku dra Jordana we środę o godz. 6 wieczorem przed pawilonem. Nie wątpimy, że tak zdrowy sport, jakim jest gra w piłkę nożną, znajdzie wielu zwolenników wśród młodzieży akademickiej.''
:''Akademicki Klub Footballistów (gra w piłkę nożną) zawiązuje się w Krakowie. Ćwiczenia w grze w piłkę nożną rozpoczynają się we środę 13 b. m. Uprasza się wszystkich, którzy chcą do tego klubu należeć, o przybycie do parku dra Jordana we środę o godz. 6 wieczorem przed pawilonem. Nie wątpimy, że tak zdrowy sport, jakim jest gra w piłkę nożną, znajdzie wielu zwolenników wśród młodzieży akademickiej.''
AKF kilka miesięcy później przybrał później nazwę "Cracovia" - więcej o tym w artykule "[[Historia nazwy Cracovia]]".
AKF kilka miesięcy później przybrał później nazwę "Cracovia" - więcej o tym w artykule "[[Historia nazwy Cracovia]]".


===Inne dowody istnienia w 1906===
===Inne dowody istnienia w 1906===
# Mecz (planowano jeden) z 4 czerwca zapowiedziały "Nowa Reforma" w numerze 122 z 31 maja 1906, [[:Grafika:Czas 1906-05-27.jpg|"Czas" w numerze 121]] z 27 maja i późniejszych [[:Grafika:Czas 1906-05-31 foto 1.jpg|124]] [[:Grafika:Czas 1906-06-02 foto 1.jpg|126]], "Słowo Polskie" nr 242 z dn. 1 czerwca 1906.
 
# [[:Grafika:Czas 1906-06-05.jpg|"Czas" w numerze 127]] z 5 czerwca 1906 zrelacjonował oba mecze twierdząc, że w meczu pierwszym wystąpiła ''"nasza młodzież szkół średnich"'', a w drugim ''"akademicy i rękodzielnicy"''. Także 126 numer "Nowej Reformy" z 6 czerwca zawiera opis obu tych meczów. Obszernie pisze o spotkaniu pierwszym do którego stanęły ''"wybrane siły spośród młodzieży krakowskiej"''. Krótko zaś oznajmia zwycięstwo nad ''"grupą krakowską w ostatniej chwili złożoną"''. Wg [[:Grafika:Naprzód 1906-06-06.jpg|"Naprzodu" (nr 153 )]] z 6 czerwca w pierwszym meczu zagrali ''studenci krakowscy'', a w drugim ''krakowscy akademicy''. O meczu tym wspomina też [[:Grafika:Głos Narodu 1906-06-07 foto 2.jpg|"Głos Narodu (nr 271)]] z 7 czerwca. Zachowały się fotografie z [[:Grafika:1906-06-04 studenci - Czarni Lwów.jpg|pierwszego]] i [[:Grafika:1906-06-04 akademicy - KGS IV Gimnazjum Lwów.jpg|drugiego]] meczu.
#Mecz (planowano jeden) z 4 czerwca zapowiedziały "Nowa Reforma" w numerze 122 z 31 maja 1906, [[:Grafika:Czas 1906-05-27.jpg|"Czas" w numerze 121]] z 27 maja i późniejszych [[:Grafika:Czas 1906-05-31 foto 1.jpg|124]] [[:Grafika:Czas 1906-06-02 foto 1.jpg|126]], "Słowo Polskie" nr [[:Plik:Słowo polskie 01.06.1906.png|242]] z dn. 1 czerwca 1906.
# [[:Grafika:Czas 1906-08-05.jpg|"Czas" (nr 178)]] i [[:Grafika:Naprzód 1906-08-05.jpg|"Naprzód" (nr 213)]] zapowiedziały, a [[:Grafika:Naprzód 1906-08-07.jpg|"Naprzód" (nr 215)]], [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-08-08.jpg|"Nowa Reforma" (nr 178)]] i "[[:Grafika:Głos Narodu 1906-08-08.jpg|Głos Narodu" (nr 378)]] opisały rozegrany 5 sierpnia 1906 [[1906-08-05 I Klub Studencki Kraków - Buffalo Bill's Wild West 1:0|słynny mecz]] drużyny studenckiej z pracownikami cyrku [[Buffalo Bill's Wild West]].
#[[:Grafika:Czas 1906-06-05.jpg|"Czas" w numerze 127]] z 5 czerwca 1906 zrelacjonował oba mecze twierdząc, że w meczu pierwszym wystąpiła ''"nasza młodzież szkół średnich"'', a w drugim ''"akademicy i rękodzielnicy"''. Także 126 numer "Nowej Reformy" z 6 czerwca zawiera opis obu tych meczów. Obszernie pisze o spotkaniu pierwszym do którego stanęły ''"wybrane siły spośród młodzieży krakowskiej"''. Krótko zaś oznajmia zwycięstwo nad ''"grupą krakowską w ostatniej chwili złożoną"''. Wg [[:Grafika:Naprzód 1906-06-06.jpg|"Naprzodu" (nr 153 )]] z 6 czerwca w pierwszym meczu zagrali ''studenci krakowscy'', a w drugim ''krakowscy akademicy''. O meczu tym wspomina też [[:Grafika:Głos Narodu 1906-06-07 foto 2.jpg|"Głos Narodu (nr 271)]] z 7 czerwca. Zachowały się fotografie z [[:Grafika:1906-06-04 studenci - Czarni Lwów.jpg|pierwszego]] i [[:Grafika:1906-06-04 akademicy - KGS IV Gimnazjum Lwów.jpg|drugiego]] meczu.
# W numerze [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-09-22.jpg|216 "Nowej Reformy"]] z 22 września 1906 zapowiedziano mający się odbyć nazajutrz ''"o godz. 3½ po południu"'' [[1906-09-23 I Klub Studencki Kraków - Cracovia 0:0|mecz]] między ''"I drużyną studencką, która pobiła w czasie letnich wakacji drużynę footballistów z Buffalo Bill, i drużyną akademicką"''. [[:Grafika:Czas 1906-09-20.jpg|"Czas" nr 215]] z 20 września 1906 zapowiada ten mecz jako ''" match footballowy między I drużyna studencką i drużyna akademicką"'', tak też pisze [[:Grafika:Naprzód 1906-09-22.jpg|"Naprzód" nr 260]] z 22 września 1906.
#[[:Grafika:Czas 1906-08-05.jpg|"Czas" (nr 178)]] i [[:Grafika:Naprzód 1906-08-05.jpg|"Naprzód" (nr 213)]] zapowiedziały, a [[:Grafika:Naprzód 1906-08-07.jpg|"Naprzód" (nr 215)]], [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-08-08.jpg|"Nowa Reforma" (nr 178)]] i "[[:Grafika:Głos Narodu 1906-08-08.jpg|Głos Narodu" (nr 378)]] opisały rozegrany 5 sierpnia 1906 [[1906-08-05 I Klub Studencki Kraków - Buffalo Bill's Wild West 1:0|słynny mecz]] drużyny studenckiej z pracownikami cyrku [[Buffalo Bill's Wild West]].
# W numerze [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-09-28 foto 1.jpg|220 "Nowej Reformy"]] z 28 września 1906 podano relację z tego meczu ''"miedzy I klubem studenckim i drużyną akademicką''".  
#W numerze [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-09-22.jpg|216 "Nowej Reformy"]] z 22 września 1906 zapowiedziano mający się odbyć nazajutrz ''"o godz. 3½ po południu"'' [[1906-09-23 I Klub Studencki Kraków - Cracovia 0:0|mecz]] między ''"I drużyną studencką, która pobiła w czasie letnich wakacji drużynę footballistów z Buffalo Bill, i drużyną akademicką"''. [[:Grafika:Czas 1906-09-20.jpg|"Czas" nr 215]] z 20 września 1906 zapowiada ten mecz jako ''" match footballowy między I drużyna studencką i drużyna akademicką"'', tak też pisze [[:Grafika:Naprzód 1906-09-22.jpg|"Naprzód" nr 260]] z 22 września 1906.
# W [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-09-28 foto 1.jpg|tym samym numerze "Nowa Reforma"]]  zapowiadała [[1906-09-30 Czarni Lwów - Biało-Czerwoni Kraków 0:1|rewanżowy mecz]] we Lwowie I Klubu Studenckiego ''"który trenował przez całe wakacje i może poszczycić się pięknymi rezultatami gry"''. Także [[:Grafika:Czas 1906-09-20.jpg|"Czas" (nr 215)]] i [[:Grafika:Głos Narodu 1906-09-20.jpg|"Głos Narodu" (nr 445)]] oba z 20 września 1906 tym samym tekstem informowały, że ''"wyjeżdża do Lwowa studencka drużyna footballistów krakowskich aby rozegrać tam match rewanżowy"''. [[:Grafika:Naprzód 1906-09-22.jpg|"Naprzód" (nr 260)]] z 22 września informuje, że ''"I. drużyna studencka wyjedzie [...] na mecz rewanżowy do Lwowa"''.
#W numerze [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-09-28 foto 1.jpg|220 "Nowej Reformy"]] z 28 września 1906 podano relację z tego meczu ''"miedzy I klubem studenckim i drużyną akademicką''".
# Sam zaś mecz bardzo obszernie opisuje lwowskie [[:Grafika:Słowo Polskie 1906-10-01 foto 2.jpg|"Słowo Polskie" w numerze 443]] z 1 października 1906 pisząc o krakowianach "''Biało-czerwoni, onieśmieleni widocznie trochę z początku [...] pamięcią porażki doznanej przed paru miesiącami w parku Jordana"''. Mecz ten relacjonują też 2 października krakowskie [[:Grafika:Głos Narodu 1906-10-02.jpg|"Głos Narodu" (nr 456)]] i [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-02.jpg|"Nowa Reforma" (nr 223)"]] - jak pisze ta ostatnia ''"zapasy skończyły się zwycięstwem I. klubu krakowskiego"''. Do dziś zachowała się [[:Grafika:1906-09-30 Czarni Lwów - Biało-Czerwoni Kraków.jpg|fotografia]] z tego meczu.
#W [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-09-28 foto 1.jpg|tym samym numerze "Nowa Reforma"]]  zapowiadała [[1906-09-30 Czarni Lwów - Biało-Czerwoni Kraków 0:1|rewanżowy mecz]] we Lwowie I Klubu Studenckiego ''"który trenował przez całe wakacje i może poszczycić się pięknymi rezultatami gry"''. Także [[:Grafika:Czas 1906-09-20.jpg|"Czas" (nr 215)]] i [[:Grafika:Głos Narodu 1906-09-20.jpg|"Głos Narodu" (nr 445)]] oba z 20 września 1906 tym samym tekstem informowały, że ''"wyjeżdża do Lwowa studencka drużyna footballistów krakowskich aby rozegrać tam match rewanżowy"''. [[:Grafika:Naprzód 1906-09-22.jpg|"Naprzód" (nr 260)]] z 22 września informuje, że ''"I. drużyna studencka wyjedzie [...] na mecz rewanżowy do Lwowa"''.
# W numerze [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-04.jpg|225 "Nowej Reformy"]] zapowiedziano, a w [[:Grafika:Czas 1906-10-09.jpg|231 "Czasu"]], [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-09.jpg|229 "Nowej Reformy]] i [[:Grafika:Głos Narodu 1906-10-09.jpg|461 "Głosu Narodu"]] opisano [[1906-10-07 Biało-Czerwoni Kraków - Czarni Kraków 4:0|mecz]] z [[Czarni Kraków (1906)|Czarnymi Kraków]] jaki 7 października  1906 rozegrał ''"świetnie ubrany klub Biało-czerwonych, który odniósł tak piękne zwycięstwo we Lwowie"''.
#Sam zaś mecz bardzo obszernie opisuje lwowskie [[:Grafika:Słowo Polskie 1906-10-01 foto 2.jpg|"Słowo Polskie" w numerze 443]] z 1 października 1906 pisząc o krakowianach "''Biało-czerwoni, onieśmieleni widocznie trochę z początku [...] pamięcią porażki doznanej przed paru miesiącami w parku Jordana"''. Mecz ten relacjonują też 2 października krakowskie [[:Grafika:Głos Narodu 1906-10-02.jpg|"Głos Narodu" (nr 456)]] i [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-02.jpg|"Nowa Reforma" (nr 223)"]] - jak pisze ta ostatnia ''"zapasy skończyły się zwycięstwem I. klubu krakowskiego"''. Do dziś zachowała się [[:Grafika:1906-09-30 Czarni Lwów - Biało-Czerwoni Kraków.jpg|fotografia]] z tego meczu.
# W numerze [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-20.jpg|240 "Nowej Reformy"]] z 20 października 1906 podano relacje z [[1906 turniej jesienny|turnieju jesiennego]] informując w niej o zgłoszonych drużynach: ''"zgłosiły się wreszcie najsilniejsze, jak klub Biało-czerwonych, zwycięzców matchu lwowskiego, i klub akademicki Cracovia"''. Pada tu również sformułowanie ''"najgroźniejsi przeciwnicy, akademicka Cracovia i Biało-czerwoni"''.
#W numerze [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-04.jpg|225 "Nowej Reformy"]] zapowiedziano, a w [[:Grafika:Czas 1906-10-09.jpg|231 "Czasu"]], [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-09.jpg|229 "Nowej Reformy]] i [[:Grafika:Głos Narodu 1906-10-09.jpg|461 "Głosu Narodu"]] opisano [[1906-10-07 Biało-Czerwoni Kraków - Czarni Kraków 4:0|mecz]] z [[Czarni Kraków (1906)|Czarnymi Kraków]] jaki 7 października  1906 rozegrał ''"świetnie ubrany klub Biało-czerwonych, który odniósł tak piękne zwycięstwo we Lwowie"''.
# W [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-20.jpg|tym samym artykule]] jest te zapowiedź pokazowego [[1906-10-21 Biało-Czerwoni Kraków - Cracovia 1:1|meczu wyjazdowego]]. ''"W nadchodzącą niedzielę, dnia 21 bm. zjadą do Tarnowa akademicka Cracovia i klub Biało-czerwonych"''. Mecz ten zapowiedział także tarnowski tygodnik "Pogoń". W jego [[:Grafika: Pogoń 1906-10-21.jpg|42 numerze]] z 20 października 1906 czytamy ''"Z Krakowa przybędą: Klub Biało-czerwonych (Lech) i klub Cracovia (akademicki)"''.  
#W numerze [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-20.jpg|240 "Nowej Reformy"]] z 20 października 1906 podano relacje z [[1906 turniej jesienny|turnieju jesiennego]] informując w niej o zgłoszonych drużynach: ''"zgłosiły się wreszcie najsilniejsze, jak klub Biało-czerwonych, zwycięzców matchu lwowskiego, i klub akademicki Cracovia"''. Pada tu również sformułowanie ''"najgroźniejsi przeciwnicy, akademicka Cracovia i Biało-czerwoni"''.
# Uczestników zawodów w Tarnowie "''a mianowicie klub Biało-czerwonych (Lech) i klub akademicki (Cracovia)"'' wymienia [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-23.jpg|"Nowa Reforma" w numerze 241]] z 23 października 1906.
#W [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-20.jpg|tym samym artykule]] jest te zapowiedź pokazowego [[1906-10-21 Biało-Czerwoni Kraków - Cracovia 1:1|meczu wyjazdowego]]. ''"W nadchodzącą niedzielę, dnia 21 bm. zjadą do Tarnowa akademicka Cracovia i klub Biało-czerwonych"''. Mecz ten zapowiedział także tarnowski tygodnik "Pogoń". W jego [[:Grafika: Pogoń 1906-10-21.jpg|42 numerze]] z 20 października 1906 czytamy ''"Z Krakowa przybędą: Klub Biało-czerwonych (Lech) i klub Cracovia (akademicki)"''.
# W [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-23.jpg|niej]] także opis rozegranego tego samego dnia, ale wcześniejszego [[1906-10-21 II Gimnazjum Tarnów - Biało-Czerwoni Kraków 0:2|meczu]] ''"między drużyną  Biało-czerwonych i tarnowskim klubem footballowym II Gimnazjum"''
#Uczestników zawodów w Tarnowie "''a mianowicie klub Biało-czerwonych (Lech) i klub akademicki (Cracovia)"'' wymienia [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-23.jpg|"Nowa Reforma" w numerze 241]] z 23 października 1906.
#W [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-23.jpg|niej]] także opis rozegranego tego samego dnia, ale wcześniejszego [[1906-10-21 II Gimnazjum Tarnów - Biało-Czerwoni Kraków 0:2|meczu]] ''"między drużyną  Biało-czerwonych i tarnowskim klubem footballowym II Gimnazjum"''


===Dowody starszeństwa===
===Dowody starszeństwa===
Prasa z początku XX wieku nie miała żadnych wątpliwości kto jest pierwszym, najstarszym klubem w Krakowie.
Prasa z początku XX wieku nie miała żadnych wątpliwości kto jest pierwszym, najstarszym klubem w Krakowie.
# [[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-20.jpg|"Nowa Reforma" w  numerze 240]] z 20 października 1906 drużyny, które zgłosiły się do [[1906 turniej jesienny|turnieju jesiennego]] dzieli na trzy kategorie: Pierwsza to ''"młodziutkie, pisklęta sportu footballowego"'', druga to drużyny ''"złożone w ostatnich tygodniach z miłośników piłki nożnej, grających dotychczas luzem"''. Trzecia, a zatem odrębna od pozostałych, kategoria to ''"klub Biało-Czerwonych"'' i ''"klub akademicki "Cracovia""''.
# [[Grafika:Czas 1907-10-26 (fragment).jpg|thumb|200px|"Czas" z 26 października 1907]]W numerze [[:Grafika:Czas 1907-10-26 foto 2.jpg|247 "Czasu"]] z 26 października 1907 poinformowano ''"istnieją dotychczas dwa kluby: akademicki klub sportowy Cracovia i klub gimnazyalny Wisła [...] Wisła jest klubem młodszym"''.
# W numerze [[:Grafika:Czas 1907-11-21.jpg|268 "Czasu"]] z 21 listopada 1907 napisano o [[Tadeusz Konczyński|Tadeuszu Konczyńskim]] ''"zajął sie ukostiumowaniem pierwszych drużyn: akademickiej (niebiescy) i studenckiej (biało-czerwoni)"''. Wspomniane barwy niebieskie (z biała szarfą) to jedne z pierwszych strojów akademickiej Cracovii pochodzące od barw miasta - używano je aż do fuzji z Biało-Czerwonymi.
# [[Grafika:Czas 1908-09-13 (fragment).jpg|thumb|200px|"Czas" z 13 września 1908]][[:Grafika:Czas 1908-09-13 foto 3.jpg|'"Czas" w numerze 210]] z 13 września 1908 omawia szanse obu klubów przed [[1908-09-20 Cracovia - Wisła Kraków 1:1|pierwszym meczem derbowym]]. ''"Biało-czerwoni mają większa rutynę, grają pewniej, obyci są z grą nie od dnia wczorajszego i są najstarszym klubem w Krakowie [...] Wisła jest klubem młodszym"''.
# W numerze [[:Grafika:Głos Narodu 1908-10-20.jpg|438 z 20 października 1908 "Głos Narodu"]] zdaje relację z tego meczu. ''"Niezwykle silny i zimny wiatr utrudniał w wysokim stopniu walkę, co mniej dawało się we znaki Cracovii, klubowi starszemu i dłużej trenującemu, niż młodej Wiśle"''.
# [[:Grafika:Nowa Reforma 1909-05-21.jpg|"Nowa Reforma" w  numerze 230]] z 21 maja 1909 pisząc o [[1909-05-20 Wisła Kraków - Cracovia 2:0|derbach]] zaznacza ''"wynik walki był dla widzów wielką niespodzianką, gdyż Wisła jest klubem znacznie młodszym od Cracovii''".
# [[Grafika:Czas 1909-05-30 (fragment).jpg|thumb|300px|"Czas" z 30 maja 1909]] ''"W owym to czasie powstała najpierw "Cracovia", a później "Wisła""'' - nie pozostawia wątpliwości [[:Grafika:Czas 1909-05-30 foto 2.jpg|122 numer "Czasu"]] z 30 maja 1909.
# ''"... znacznie więcej zajmujące były zapasy dnia drugiego między Czarnymi a najstarszym klubem krakowskim Cracovią"'' twierdzi [[:Grafika:Nowa Reforma 1909-06-01 foto 3.jpg|"Nowa Reforma" w numerze 246]] z 1 czerwca 1909 opisując [[1909-05-31 Cracovia - Czarni Lwów 5:0|mecze]] kolejno Wisły i Cracovii z [[Czarni Lwów|Czarnymi Lwów]].
# 13 września 1909 w [[:Grafika:Nowa Reforma 1909-09-13 foto 3.jpg|"Nowej Reformie" numer 418]] wydrukowano opis kolejnych [[1909-09-12 Wisła Kraków - Cracovia 1:0|derbów]], w  których udział wzięła Cracovia oraz''"... młodszy od niej, a rywalizujący stale o pierwszeństwo klub "Wisła""''. Rezultat gazeta komentuje tak ''"... w walce tej, jak dotąd, szczęście stoi po stronie młodszej Wisły''".
# W relacji z meczu Wisła Kraków - Preussen Katowice 5:0 [[:Grafika:Głos Narodu 1910-03-30.jpg|"Głos Narodu" numer 84]] z 30 marca 1910 wspomina o Cracovii takimi słowami ''"... nasza Wisła, "z tytułu i urzędu" drugie wprawdzie miejsce zajmująca w Krakowie [...] - kto wie - czy nie górująca nad "zmanierowaną" niestety do pewnego stopnia pierwszą drużyną naszą "Cracovią""''.
# [[Grafika:Gazeta Poniedziałkowa 1910-04-25 (fragment).jpg|thumb|300px|"Gazeta Poniedziałkowa" z 25 kwietnia 1910]] W swoim [[:Grafika:Gazeta Poniedziałkowa 1910-04-25 foto 4.jpg|pierwszym numerze]] z 25 kwietnia 1910 tygodnik "Gazeta Poniedziałkowa" w przeglądowym artykule o sporcie w Krakowie informuje, że ''"Oprócz "Cracovii" istnieje jeszcze T. S. "Wisła". Klub ten jest od "Cracovii" młodszy i słabszy ..."''.


=== Głos Wisły w sprawie starszeństwa ===
#[[:Grafika:Nowa Reforma 1906-10-20.jpg|"Nowa Reforma" w  numerze 240]] z 20 października 1906 drużyny, które zgłosiły się do [[1906 turniej jesienny|turnieju jesiennego]] dzieli na trzy kategorie: Pierwsza to ''"młodziutkie, pisklęta sportu footballowego"'', druga to drużyny ''"złożone w ostatnich tygodniach z miłośników piłki nożnej, grających dotychczas luzem"''. Trzecia, a zatem odrębna od pozostałych, kategoria to ''"klub Biało-Czerwonych"'' i ''"klub akademicki "Cracovia""''.
#[[Grafika:Czas 1907-10-26 (fragment).jpg|thumb|200px|"Czas" z 26 października 1907]]W numerze [[:Grafika:Czas 1907-10-26 foto 2.jpg|247 "Czasu"]] z 26 października 1907 poinformowano ''"istnieją dotychczas dwa kluby: akademicki klub sportowy Cracovia i klub gimnazyalny Wisła [...] Wisła jest klubem młodszym"''.
#W numerze [[:Grafika:Czas 1907-11-21.jpg|268 "Czasu"]] z 21 listopada 1907 napisano o [[Tadeusz Konczyński|Tadeuszu Konczyńskim]] ''"zajął sie ukostiumowaniem pierwszych drużyn: akademickiej (niebiescy) i studenckiej (biało-czerwoni)"''. Wspomniane barwy niebieskie (z biała szarfą) to jedne z pierwszych strojów akademickiej Cracovii pochodzące od barw miasta - używano je aż do fuzji z Biało-Czerwonymi.
#[[Grafika:Czas 1908-09-13 (fragment).jpg|thumb|200px|"Czas" z 13 września 1908]][[:Grafika:Czas 1908-09-13 foto 3.jpg|'"Czas" w numerze 210]] z 13 września 1908 omawia szanse obu klubów przed [[1908-09-20 Cracovia - Wisła Kraków 1:1|pierwszym meczem derbowym]]. ''"Biało-czerwoni mają większa rutynę, grają pewniej, obyci są z grą nie od dnia wczorajszego i są najstarszym klubem w Krakowie [...] Wisła jest klubem młodszym"''.
#W numerze [[:Grafika:Głos Narodu 1908-10-20.jpg|438 z 20 października 1908 "Głos Narodu"]] zdaje relację z tego meczu. ''"Niezwykle silny i zimny wiatr utrudniał w wysokim stopniu walkę, co mniej dawało się we znaki Cracovii, klubowi starszemu i dłużej trenującemu, niż młodej Wiśle"''.
#[[:Grafika:Nowa Reforma 1909-05-21.jpg|"Nowa Reforma" w  numerze 230]] z 21 maja 1909 pisząc o [[1909-05-20 Wisła Kraków - Cracovia 2:0|derbach]] zaznacza ''"wynik walki był dla widzów wielką niespodzianką, gdyż Wisła jest klubem znacznie młodszym od Cracovii''".
#[[Grafika:Czas 1909-05-30 (fragment).jpg|thumb|300px|"Czas" z 30 maja 1909]] ''"W owym to czasie powstała najpierw "Cracovia", a później "Wisła""'' - nie pozostawia wątpliwości [[:Grafika:Czas 1909-05-30 foto 2.jpg|122 numer "Czasu"]] z 30 maja 1909.
#''"... znacznie więcej zajmujące były zapasy dnia drugiego między Czarnymi a najstarszym klubem krakowskim Cracovią"'' twierdzi [[:Grafika:Nowa Reforma 1909-06-01 foto 3.jpg|"Nowa Reforma" w numerze 246]] z 1 czerwca 1909 opisując [[1909-05-31 Cracovia - Czarni Lwów 5:0|mecze]] kolejno Wisły i Cracovii z [[Czarni Lwów|Czarnymi Lwów]].
#13 września 1909 w [[:Grafika:Nowa Reforma 1909-09-13 foto 3.jpg|"Nowej Reformie" numer 418]] wydrukowano opis kolejnych [[1909-09-12 Wisła Kraków - Cracovia 1:0|derbów]], w  których udział wzięła Cracovia oraz''"... młodszy od niej, a rywalizujący stale o pierwszeństwo klub "Wisła""''. Rezultat gazeta komentuje tak ''"... w walce tej, jak dotąd, szczęście stoi po stronie młodszej Wisły''".
#W relacji z meczu Wisła Kraków - Preussen Katowice 5:0 [[:Grafika:Głos Narodu 1910-03-30.jpg|"Głos Narodu" numer 84]] z 30 marca 1910 wspomina o Cracovii takimi słowami ''"... nasza Wisła, "z tytułu i urzędu" drugie wprawdzie miejsce zajmująca w Krakowie [...] - kto wie - czy nie górująca nad "zmanierowaną" niestety do pewnego stopnia pierwszą drużyną naszą "Cracovią""''.
#[[Grafika:Gazeta Poniedziałkowa 1910-04-25 (fragment).jpg|thumb|300px|"Gazeta Poniedziałkowa" z 25 kwietnia 1910]] W swoim [[:Grafika:Gazeta Poniedziałkowa 1910-04-25 foto 4.jpg|pierwszym numerze]] z 25 kwietnia 1910 tygodnik "Gazeta Poniedziałkowa" w przeglądowym artykule o sporcie w Krakowie informuje, że ''"Oprócz "Cracovii" istnieje jeszcze T. S. "Wisła". Klub ten jest od "Cracovii" młodszy i słabszy ..."''.
 
===Głos Wisły w sprawie starszeństwa===
[[Grafika: Głos Narodu 1910-04-02 (fragment).jpg|thumb|300px|"Głos Narodu" z 2 kwietnia 1910]]
[[Grafika: Głos Narodu 1910-04-02 (fragment).jpg|thumb|300px|"Głos Narodu" z 2 kwietnia 1910]]
Najpełniej kwestię starszeństwa wyjaśniają ... same władze Wisły pisząc sprostowanie do "Głosu Narodu", które w takiej oto formie ukazało się [[:Grafika: Głos Narodu 1910-04-02.jpg|w 87 numerze]] z 2 kwietnia 1910.
Najpełniej kwestię starszeństwa wyjaśniają ... same władze Wisły pisząc sprostowanie do "Głosu Narodu", które w takiej oto formie ukazało się [[:Grafika: Głos Narodu 1910-04-02.jpg|w 87 numerze]] z 2 kwietnia 1910.
::''W sprawozdaniu naszem z ostatniego matchu footballowego zaznaczyliśmy, iż "z tytułu, urzędu i starszeństwa" pierwszeństwo należy się "Cracovii", lecz skutkiem braku trainingu oraz zbyt silnych i częstych fluktuacyi w obsadzie, stale szwankuje w konsolidacji sił swoich. [...] Mimo tak wyraźnych pochwał dla młodej drużyny "Wisły" - młody klub ten w ambicyi swojej szlachetnej prosi nas o kategoryczne stwierdzenie, iż wprawdzie '''klub sportowy "Cracovia" co do czasu powstania był pierwszy w Krakowie'''{{note|*}}, atoli z tego tylko tytułu nie można mu przyznawać pierwszeństwa, gdyż z rozegranych 3 matchów footballowych w zeszłym r., Wisła odniosła zupełne zwycięstwo [...]''  
 
::''W sprawozdaniu naszem z ostatniego matchu footballowego zaznaczyliśmy, iż "z tytułu, urzędu i starszeństwa" pierwszeństwo należy się "Cracovii", lecz skutkiem braku trainingu oraz zbyt silnych i częstych fluktuacyi w obsadzie, stale szwankuje w konsolidacji sił swoich. [...] Mimo tak wyraźnych pochwał dla młodej drużyny "Wisły" - młody klub ten w ambicyi swojej szlachetnej prosi nas o kategoryczne stwierdzenie, iż wprawdzie '''klub sportowy "Cracovia" co do czasu powstania był pierwszy w Krakowie'''{{note|*}}, atoli z tego tylko tytułu nie można mu przyznawać pierwszeństwa, gdyż z rozegranych 3 matchów footballowych w zeszłym r., Wisła odniosła zupełne zwycięstwo [...]''
::<small>{{ref|*}}''pogrubienie własne - WikiPasy''</small>
::<small>{{ref|*}}''pogrubienie własne - WikiPasy''</small>


===Jubileusze roku 1907 ===
===Jubileusze roku 1907===
W 1922, 1927, 1932 i 1937 obchodzono kolejne jubileusze Cracovii. Nie oznacza to jednak, że za datę powstania uważano rok 1907. Początkowo kluby nie przywiązywały wielkiej wagi do znanych przecież wszystkim współcześnie żyjącym dat. W Cracovii pierwotnie świętowano nie w rocznicę powstania, ale w rocznicę niezwykle ważnej dla historii klubu fuzji z Biało-Czerwonymi. Podobnie było np w [[Pogoń Lwów|Pogoni Lwów]], którą obchodziła jubileusze w rocznicę trzy lata późniejszej fuzji z [[Lechia Lwów|Lechią Lwów]] dopiero w 1939 przestawiając się na świętowanie daty powstania. Cały czas pamiętając o dacie założenia czyli roku 1904.
W 1922, 1927, 1932 i 1937 obchodzono kolejne jubileusze Cracovii. Nie oznacza to jednak, że za datę powstania uważano rok 1907. Początkowo kluby nie przywiązywały wielkiej wagi do znanych przecież wszystkim współcześnie żyjącym dat. W Cracovii pierwotnie świętowano nie w rocznicę powstania, ale w rocznicę niezwykle ważnej dla historii klubu fuzji z Biało-Czerwonymi. Podobnie było np w [[Pogoń Lwów|Pogoni Lwów]], którą obchodziła jubileusze w rocznicę trzy lata późniejszej fuzji z [[Lechia Lwów|Lechią Lwów]] dopiero w 1939 przestawiając się na świętowanie daty powstania. Cały czas pamiętając o dacie założenia czyli roku 1904.
Także w Cracovii w dwudziestoleciu międzywojennym chciano przestawić się na świętowanie rzeczywistego roku założenia, ale z różnych przyczyn nie zrobiono tego.
Także w Cracovii w dwudziestoleciu międzywojennym chciano przestawić się na świętowanie rzeczywistego roku założenia, ale z różnych przyczyn nie zrobiono tego.
* W 1926 problemem był ciężki stan finansów.  
 
* W 1931 słabe wyniki w lidze mistrza Polski z 1930. Rok później było już mistrzostwo.
*W 1926 problemem był ciężki stan finansów.
* W 1936 Cracovia grała zaledwie w Klasie A. Rok później była mistrzem.
*W 1931 słabe wyniki w lidze mistrza Polski z 1930. Rok później było już mistrzostwo.
*W 1936 Cracovia grała zaledwie w Klasie A. Rok później była mistrzem.
 
Pierwszym jubileuszem świętowanym w rocznicę założenia, a nie fuzji był ten z roku 1946.
Pierwszym jubileuszem świętowanym w rocznicę założenia, a nie fuzji był ten z roku 1946.


Linia 56: Linia 63:
Cały czas jednak znano rzeczywistą datę powstania - 1906.
Cały czas jednak znano rzeczywistą datę powstania - 1906.
[[Grafika:Jubileusz 30-lecia 05.jpg|thumb|400px|Jubileusz 30-lecia, widoczne daty 1906 i 1937]]
[[Grafika:Jubileusz 30-lecia 05.jpg|thumb|400px|Jubileusz 30-lecia, widoczne daty 1906 i 1937]]
# "Sprawozdanie Wydziału KS Cracovia" z 1911 opisuje powstanie klubu i jego historię od 1906.
 
# Lwowski dwutygodnik "Wędrowiec" [[:Grafika:Wędrowiec 1912-01-20 foto 3.jpg|w numerze 6 z 20 stycznia 1912]] zamieszcza artykuł monograficzny opisujący Cracovię i ''"... historyę klubu datującą się od Zielonych Świąt<ref>W tamtych czasach tzw. Zielone Święta czyli chrześcijańskie święto Zesłania Ducha Świętego odchodzono przez dwa dni - niedzielę i poniedziałek. W 1906 święto to wypadało 3 i 4 czerwca.</ref> roku 1906..."''.
#"Sprawozdanie Wydziału KS Cracovia" z 1911 opisuje powstanie klubu i jego historię od 1906.
# O losach Cracovii od roku 1906 pisze z okazji jubileuszu 15-lecia w  1922 "Tygodnik Sportowy" w [[:Grafika:Tygodnik Sportowy 1922-06-02 foto 02.jpg|59 numerze z 2 czerwca]] tego roku.
#Lwowski dwutygodnik "Wędrowiec" [[:Grafika:Wędrowiec 1912-01-20 foto 3.jpg|w numerze 6 z 20 stycznia 1912]] zamieszcza artykuł monograficzny opisujący Cracovię i ''"... historyę klubu datującą się od Zielonych Świąt<ref>W tamtych czasach tzw. Zielone Święta czyli chrześcijańskie święto Zesłania Ducha Świętego odchodzono przez dwa dni - niedzielę i poniedziałek. W 1906 święto to wypadało 3 i 4 czerwca.</ref> roku 1906..."''.
# ''"Ciężki stan finansowy klubu nie pozwolił również w roku bieżącym urządzić obchodu jubileuszowego związanego z dwudziestoleciem istnienia klubu, przypadającym w 1926"'' powiedział 19 grudnia 1926 w swoim przemówieniu prezes Cracovii i PZPN [[Edward Cetnarowski]].
#O losach Cracovii od roku 1906 pisze z okazji jubileuszu 15-lecia w  1922 "Tygodnik Sportowy" w [[:Grafika:Tygodnik Sportowy 1922-06-02 foto 02.jpg|59 numerze z 2 czerwca]] tego roku.
# "Przegląd Sportowy" 31 grudnia 1926 przedstawia nigdy nie zrealizowany projekt [[pomnik Cracovii|pomnika]] ku czci Cracovii. Na cokole wyryte są daty 1906-1926. Zobacz skan [http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/p_sportowy/1926/numer052/imagepages/image6.htm].  
#''"Ciężki stan finansowy klubu nie pozwolił również w roku bieżącym urządzić obchodu jubileuszowego związanego z dwudziestoleciem istnienia klubu, przypadającym w 1926"'' powiedział 19 grudnia 1926 w swoim przemówieniu prezes Cracovii i PZPN [[Edward Cetnarowski]].
# "''... w roku 1931 Cracovia obchodzi jubileusz 25-lecia swego istnienia''" - przypomniał już w pierwszym zdaniu wywiadu dla "Przeglądu Sportowego" (nr 87 z 29 października 1930) prezes Cracovii i honorowy prezes PZPN [[Edward Cetnarowski]]. Zobacz skan [http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/p_sportowy/1930/numer087/imagepages/image5.htm].
#"Przegląd Sportowy" 31 grudnia 1926 przedstawia nigdy nie zrealizowany projekt [[pomnik Cracovii|pomnika]] ku czci Cracovii. Na cokole wyryte są daty 1906-1926. Zobacz skan [http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/p_sportowy/1926/numer052/imagepages/image6.htm].
# W numerze 50 z 24 czerwca 1931 "Przeglądu Sportowego" [[Józef Kałuża]] opublikował pierwszą cześć historii ''"25 istnienia piłkarstwa krakowskiego"''. Opublikowano ją z nadtytułem ''"W roku jubileuszowym Cracovii i Wisły"''. Czytamy tam m.in., że ''"[...] Cracovia i Wisła w roku tym święcą swe 25-lecie"'' oraz ''"[...] rok 1906, w którym obaj Jubilaci zawiązują i utrwalają ostatecznie swą egzystencję"''. Zobacz skan: [http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/p_sportowy/1931/numer050/imagepages/image4.htm].
#"''... w roku 1931 Cracovia obchodzi jubileusz 25-lecia swego istnienia''" - przypomniał już w pierwszym zdaniu wywiadu dla "Przeglądu Sportowego" (nr 87 z 29 października 1930) prezes Cracovii i honorowy prezes PZPN [[Edward Cetnarowski]]. Zobacz skan [http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/p_sportowy/1930/numer087/imagepages/image5.htm].
# "Przegląd Sportowy" w 96 numerze z  2 grudnia 1931, pisze o organizowaniu ''"uroczystości 25-lecia istnienia klubu, przełożonych jak wiadomo, na rok następny"''. Zobacz skan [http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/p_sportowy/1931/numer096/imagepages/image5.htm].  
#W numerze 50 z 24 czerwca 1931 "Przeglądu Sportowego" [[Józef Kałuża]] opublikował pierwszą cześć historii ''"25 istnienia piłkarstwa krakowskiego"''. Opublikowano ją z nadtytułem ''"W roku jubileuszowym Cracovii i Wisły"''. Czytamy tam m.in., że ''"[...] Cracovia i Wisła w roku tym święcą swe 25-lecie"'' oraz ''"[...] rok 1906, w którym obaj Jubilaci zawiązują i utrwalają ostatecznie swą egzystencję"''. Zobacz skan: [http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/p_sportowy/1931/numer050/imagepages/image4.htm].
# "''p. Kałuża przedstawił dzieje rozwoju klubu od 1906 r.''" - to fragment relacji z obchodów w 1932 z "Przeglądu Sportowego". Zobacz skan [http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/p_sportowy/1932/numer036/imagepages/image4.htm].
#"Przegląd Sportowy" w 96 numerze z  2 grudnia 1931, pisze o organizowaniu ''"uroczystości 25-lecia istnienia klubu, przełożonych jak wiadomo, na rok następny"''. Zobacz skan [http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/p_sportowy/1931/numer096/imagepages/image5.htm].
# ''"... nie sprzyjająca w poprzednim roku koniunktura [...] skłoniła klub do przełożenia uroczystości związanych z 25-leciem istnienia na rok 1932, chociaż od założenia klubu, a więc roku 1906, upływało już wówczas 26 lat ..."'' pisał [[Józef Kałuża]] w wydanej w 1937 monografii [[Książki|"Historia 30 lat KS Cracovia"]].
#"''p. Kałuża przedstawił dzieje rozwoju klubu od 1906 r.''" - to fragment relacji z obchodów w 1932 z "Przeglądu Sportowego". Zobacz skan [http://buwcd.buw.uw.edu.pl/e_zbiory/ckcp/p_sportowy/1932/numer036/imagepages/image4.htm].
# ''"... jesteśmy w roku jubileuszu, nie jubileuszowym, boć przecież żyjemy od 1906r. ..."'' tak ten sam autor w tej samej książce opisał rok 1937.
#''"... nie sprzyjająca w poprzednim roku koniunktura [...] skłoniła klub do przełożenia uroczystości związanych z 25-leciem istnienia na rok 1932, chociaż od założenia klubu, a więc roku 1906, upływało już wówczas 26 lat ..."'' pisał [[Józef Kałuża]] w wydanej w 1937 monografii [[Książki|"Historia 30 lat KS Cracovia"]].
#''"... jesteśmy w roku jubileuszu, nie jubileuszowym, boć przecież żyjemy od 1906r. ..."'' tak ten sam autor w tej samej książce opisał rok 1937.
#''"... dzieje słynnej jedynastki<!---tak w oryginale---> piłkarskiej "Cracovii" od jej treningów na Błoniach krakowskich w roku 1906..."'' zapowiada w czwartym zdaniu słowa wstępnego [[Książki|"Historii 30 lat KS Cracovia"]] jej redaktor [[Juliusz Leo]]. ''"... "Historia 30 lat Klubu Sportowego Cracovia" pojawia się jako wydanie jubileuszowe Klubu, obchodzącego w bieżącym roku jubileusz swego 30-letniego istnienia, choć od pierwszych występów drużyny Biało-czerwonych w Krakowie, a więc od roku 1906 upływa obecnie lat 31"'' wyjaśnia dalej jak to nazywa ''"jednoroczne opóźnienie"''.
#''"... dzieje słynnej jedynastki<!---tak w oryginale---> piłkarskiej "Cracovii" od jej treningów na Błoniach krakowskich w roku 1906..."'' zapowiada w czwartym zdaniu słowa wstępnego [[Książki|"Historii 30 lat KS Cracovia"]] jej redaktor [[Juliusz Leo]]. ''"... "Historia 30 lat Klubu Sportowego Cracovia" pojawia się jako wydanie jubileuszowe Klubu, obchodzącego w bieżącym roku jubileusz swego 30-letniego istnienia, choć od pierwszych występów drużyny Biało-czerwonych w Krakowie, a więc od roku 1906 upływa obecnie lat 31"'' wyjaśnia dalej jak to nazywa ''"jednoroczne opóźnienie"''.
# ''"... wyłania się program wspaniałych imprez i uroczystości, które zadokumentują 31-letnią działalność Cracovii ..."'' to zapowiedź obchodów jubileuszowych jaką opublikował [[Czasopisma o Cracovii|biuletyn "Klub Sportowy "Cracovia""]] w 2(6) numerze z kwietnia 1937. Zobacz [[Media: Biuletyn Klub Sportowy Cracovia 6.pdf|PDF (str. 5)]].
#''"... wyłania się program wspaniałych imprez i uroczystości, które zadokumentują 31-letnią działalność Cracovii ..."'' to zapowiedź obchodów jubileuszowych jaką opublikował [[Czasopisma o Cracovii|biuletyn "Klub Sportowy "Cracovia""]] w 2(6) numerze z kwietnia 1937. Zobacz [[Images/c/c5/Biuletyn Klub Sportowy Cracovia 6.pdf|PDF (str. 5)]].


===Biało-Czerwoni czy Cracovia===
===Biało-Czerwoni czy Cracovia===
Linia 77: Linia 85:
Powstałe po latach, a zatem obarczone możliwymi błędami, wspomnienia wiceprezesa Wisły to jednak zbyt mało by uznać że właściwą data założenia Cracovii jest druga dekada maja 1906.
Powstałe po latach, a zatem obarczone możliwymi błędami, wspomnienia wiceprezesa Wisły to jednak zbyt mało by uznać że właściwą data założenia Cracovii jest druga dekada maja 1906.


=== Słownik ===
===Słownik===
<SMALL>
<SMALL>
{{ref|I}} akademicy - to słuchacze szkół wyższych (w tym wypadku Uniwersytetu Jagiellońskiego), dziś nazywani studentami<BR>
{{ref|I}} akademicy - to słuchacze szkół wyższych (w tym wypadku Uniwersytetu Jagiellońskiego), dziś nazywani studentami<BR>
Linia 85: Linia 93:
{{przypisy}}
{{przypisy}}


== Zobacz też ==
==Zobacz też==
* [[Najstarsi w Polsce]]
 
* [[:Media:Nowa Reforma 1906-06-13.pdf|Nowa Reforma nr 132 z 13 czerwca 1906]] (z ogłoszeniem o powstaniu Cracovii - plik PDF)
*[[Najstarsi w Polsce]]
*[[Images/4/4e/Nowa Reforma 1906-06-13.pdf|Nowa Reforma nr 132 z 13 czerwca 1906]] (z ogłoszeniem o powstaniu Cracovii - plik PDF)




{{Historia}}
{{Historia}}
[[Kategoria:Cracovia]]
[[Kategoria:Cracovia]]

Wersja z 16:09, 25 maj 2020

Cracovia jest jednym z klubów, których data powstania jest ustalona dokładnie. Znany jest nie tylko rok, miesiąc czy dzień, ale nawet godzina założenia klubu. Klub powstał 13 czerwca 1906 o godzinie 18:00. Od razu jako zorganizowany klub nie zaś niesformalizowana dzika drużyna. Cracovia jest najstarszym klubem w Krakowie.

W rzeczywistości pierwszy swój zorganizowany mecz ludzie tworzący Cracovię zagrali kilka dni wcześniej - 4 czerwca 1906 o 19:00 jako wybrana z publiczności drużyna "akademików"I  ulegli 4:0 Klubowi Gimnastyczno-Sportowemu IV Gimnazjum ze Lwowa jak wtedy zwała się Pogoń Lwów. 90 minut wcześniej swój mecz z Czarnymi Lwów przegrała 2:0 trenująca od dłuższego czasu drużyna "przodowników" spośród "studentów"II . Z niej powstał inny klub Krakowa - Biało-Czerwoni. Brak jednak dokładnej dziennej daty powstania tego klubu - przyjmuje się, że zorganizowanym klubem stali się podczas wakacji 1906. Cracovia i Biało-Czerwoni połączyli się na wiosnę 1907.

Ogłoszenie o powstaniu Cracovii w dzienniku "Nowa Reforma"

Dowód powstania 13 czerwca 1906

W 132 numerze krakowskiego dziennika "Nowa Reforma" z dnia 13 czerwca 1906 ukazało się ogłoszenie o powstaniu Cracovii. Oto jego treść:

Akademicki Klub Footballistów (gra w piłkę nożną) zawiązuje się w Krakowie. Ćwiczenia w grze w piłkę nożną rozpoczynają się we środę 13 b. m. Uprasza się wszystkich, którzy chcą do tego klubu należeć, o przybycie do parku dra Jordana we środę o godz. 6 wieczorem przed pawilonem. Nie wątpimy, że tak zdrowy sport, jakim jest gra w piłkę nożną, znajdzie wielu zwolenników wśród młodzieży akademickiej.

AKF kilka miesięcy później przybrał później nazwę "Cracovia" - więcej o tym w artykule "Historia nazwy Cracovia".

Inne dowody istnienia w 1906

  1. Mecz (planowano jeden) z 4 czerwca zapowiedziały "Nowa Reforma" w numerze 122 z 31 maja 1906, "Czas" w numerze 121 z 27 maja i późniejszych 124 126, "Słowo Polskie" nr 242 z dn. 1 czerwca 1906.
  2. "Czas" w numerze 127 z 5 czerwca 1906 zrelacjonował oba mecze twierdząc, że w meczu pierwszym wystąpiła "nasza młodzież szkół średnich", a w drugim "akademicy i rękodzielnicy". Także 126 numer "Nowej Reformy" z 6 czerwca zawiera opis obu tych meczów. Obszernie pisze o spotkaniu pierwszym do którego stanęły "wybrane siły spośród młodzieży krakowskiej". Krótko zaś oznajmia zwycięstwo nad "grupą krakowską w ostatniej chwili złożoną". Wg "Naprzodu" (nr 153 ) z 6 czerwca w pierwszym meczu zagrali studenci krakowscy, a w drugim krakowscy akademicy. O meczu tym wspomina też "Głos Narodu (nr 271) z 7 czerwca. Zachowały się fotografie z pierwszego i drugiego meczu.
  3. "Czas" (nr 178) i "Naprzód" (nr 213) zapowiedziały, a "Naprzód" (nr 215), "Nowa Reforma" (nr 178) i "Głos Narodu" (nr 378) opisały rozegrany 5 sierpnia 1906 słynny mecz drużyny studenckiej z pracownikami cyrku Buffalo Bill's Wild West.
  4. W numerze 216 "Nowej Reformy" z 22 września 1906 zapowiedziano mający się odbyć nazajutrz "o godz. 3½ po południu" mecz między "I drużyną studencką, która pobiła w czasie letnich wakacji drużynę footballistów z Buffalo Bill, i drużyną akademicką". "Czas" nr 215 z 20 września 1906 zapowiada ten mecz jako " match footballowy między I drużyna studencką i drużyna akademicką", tak też pisze "Naprzód" nr 260 z 22 września 1906.
  5. W numerze 220 "Nowej Reformy" z 28 września 1906 podano relację z tego meczu "miedzy I klubem studenckim i drużyną akademicką".
  6. W tym samym numerze "Nowa Reforma" zapowiadała rewanżowy mecz we Lwowie I Klubu Studenckiego "który trenował przez całe wakacje i może poszczycić się pięknymi rezultatami gry". Także "Czas" (nr 215) i "Głos Narodu" (nr 445) oba z 20 września 1906 tym samym tekstem informowały, że "wyjeżdża do Lwowa studencka drużyna footballistów krakowskich aby rozegrać tam match rewanżowy". "Naprzód" (nr 260) z 22 września informuje, że "I. drużyna studencka wyjedzie [...] na mecz rewanżowy do Lwowa".
  7. Sam zaś mecz bardzo obszernie opisuje lwowskie "Słowo Polskie" w numerze 443 z 1 października 1906 pisząc o krakowianach "Biało-czerwoni, onieśmieleni widocznie trochę z początku [...] pamięcią porażki doznanej przed paru miesiącami w parku Jordana". Mecz ten relacjonują też 2 października krakowskie "Głos Narodu" (nr 456) i "Nowa Reforma" (nr 223)" - jak pisze ta ostatnia "zapasy skończyły się zwycięstwem I. klubu krakowskiego". Do dziś zachowała się fotografia z tego meczu.
  8. W numerze 225 "Nowej Reformy" zapowiedziano, a w 231 "Czasu", 229 "Nowej Reformy i 461 "Głosu Narodu" opisano mecz z Czarnymi Kraków jaki 7 października 1906 rozegrał "świetnie ubrany klub Biało-czerwonych, który odniósł tak piękne zwycięstwo we Lwowie".
  9. W numerze 240 "Nowej Reformy" z 20 października 1906 podano relacje z turnieju jesiennego informując w niej o zgłoszonych drużynach: "zgłosiły się wreszcie najsilniejsze, jak klub Biało-czerwonych, zwycięzców matchu lwowskiego, i klub akademicki Cracovia". Pada tu również sformułowanie "najgroźniejsi przeciwnicy, akademicka Cracovia i Biało-czerwoni".
  10. W tym samym artykule jest te zapowiedź pokazowego meczu wyjazdowego. "W nadchodzącą niedzielę, dnia 21 bm. zjadą do Tarnowa akademicka Cracovia i klub Biało-czerwonych". Mecz ten zapowiedział także tarnowski tygodnik "Pogoń". W jego 42 numerze z 20 października 1906 czytamy "Z Krakowa przybędą: Klub Biało-czerwonych (Lech) i klub Cracovia (akademicki)".
  11. Uczestników zawodów w Tarnowie "a mianowicie klub Biało-czerwonych (Lech) i klub akademicki (Cracovia)" wymienia "Nowa Reforma" w numerze 241 z 23 października 1906.
  12. W niej także opis rozegranego tego samego dnia, ale wcześniejszego meczu "między drużyną Biało-czerwonych i tarnowskim klubem footballowym II Gimnazjum"

Dowody starszeństwa

Prasa z początku XX wieku nie miała żadnych wątpliwości kto jest pierwszym, najstarszym klubem w Krakowie.

  1. "Nowa Reforma" w numerze 240 z 20 października 1906 drużyny, które zgłosiły się do turnieju jesiennego dzieli na trzy kategorie: Pierwsza to "młodziutkie, pisklęta sportu footballowego", druga to drużyny "złożone w ostatnich tygodniach z miłośników piłki nożnej, grających dotychczas luzem". Trzecia, a zatem odrębna od pozostałych, kategoria to "klub Biało-Czerwonych" i "klub akademicki "Cracovia"".
  2. "Czas" z 26 października 1907
    W numerze 247 "Czasu" z 26 października 1907 poinformowano "istnieją dotychczas dwa kluby: akademicki klub sportowy Cracovia i klub gimnazyalny Wisła [...] Wisła jest klubem młodszym".
  3. W numerze 268 "Czasu" z 21 listopada 1907 napisano o Tadeuszu Konczyńskim "zajął sie ukostiumowaniem pierwszych drużyn: akademickiej (niebiescy) i studenckiej (biało-czerwoni)". Wspomniane barwy niebieskie (z biała szarfą) to jedne z pierwszych strojów akademickiej Cracovii pochodzące od barw miasta - używano je aż do fuzji z Biało-Czerwonymi.
  4. "Czas" z 13 września 1908
    '"Czas" w numerze 210 z 13 września 1908 omawia szanse obu klubów przed pierwszym meczem derbowym. "Biało-czerwoni mają większa rutynę, grają pewniej, obyci są z grą nie od dnia wczorajszego i są najstarszym klubem w Krakowie [...] Wisła jest klubem młodszym".
  5. W numerze 438 z 20 października 1908 "Głos Narodu" zdaje relację z tego meczu. "Niezwykle silny i zimny wiatr utrudniał w wysokim stopniu walkę, co mniej dawało się we znaki Cracovii, klubowi starszemu i dłużej trenującemu, niż młodej Wiśle".
  6. "Nowa Reforma" w numerze 230 z 21 maja 1909 pisząc o derbach zaznacza "wynik walki był dla widzów wielką niespodzianką, gdyż Wisła jest klubem znacznie młodszym od Cracovii".
  7. "Czas" z 30 maja 1909
    "W owym to czasie powstała najpierw "Cracovia", a później "Wisła"" - nie pozostawia wątpliwości 122 numer "Czasu" z 30 maja 1909.
  8. "... znacznie więcej zajmujące były zapasy dnia drugiego między Czarnymi a najstarszym klubem krakowskim Cracovią" twierdzi "Nowa Reforma" w numerze 246 z 1 czerwca 1909 opisując mecze kolejno Wisły i Cracovii z Czarnymi Lwów.
  9. 13 września 1909 w "Nowej Reformie" numer 418 wydrukowano opis kolejnych derbów, w których udział wzięła Cracovia oraz"... młodszy od niej, a rywalizujący stale o pierwszeństwo klub "Wisła"". Rezultat gazeta komentuje tak "... w walce tej, jak dotąd, szczęście stoi po stronie młodszej Wisły".
  10. W relacji z meczu Wisła Kraków - Preussen Katowice 5:0 "Głos Narodu" numer 84 z 30 marca 1910 wspomina o Cracovii takimi słowami "... nasza Wisła, "z tytułu i urzędu" drugie wprawdzie miejsce zajmująca w Krakowie [...] - kto wie - czy nie górująca nad "zmanierowaną" niestety do pewnego stopnia pierwszą drużyną naszą "Cracovią"".
  11. "Gazeta Poniedziałkowa" z 25 kwietnia 1910
    W swoim pierwszym numerze z 25 kwietnia 1910 tygodnik "Gazeta Poniedziałkowa" w przeglądowym artykule o sporcie w Krakowie informuje, że "Oprócz "Cracovii" istnieje jeszcze T. S. "Wisła". Klub ten jest od "Cracovii" młodszy i słabszy ...".

Głos Wisły w sprawie starszeństwa

"Głos Narodu" z 2 kwietnia 1910

Najpełniej kwestię starszeństwa wyjaśniają ... same władze Wisły pisząc sprostowanie do "Głosu Narodu", które w takiej oto formie ukazało się w 87 numerze z 2 kwietnia 1910.

W sprawozdaniu naszem z ostatniego matchu footballowego zaznaczyliśmy, iż "z tytułu, urzędu i starszeństwa" pierwszeństwo należy się "Cracovii", lecz skutkiem braku trainingu oraz zbyt silnych i częstych fluktuacyi w obsadzie, stale szwankuje w konsolidacji sił swoich. [...] Mimo tak wyraźnych pochwał dla młodej drużyny "Wisły" - młody klub ten w ambicyi swojej szlachetnej prosi nas o kategoryczne stwierdzenie, iż wprawdzie klub sportowy "Cracovia" co do czasu powstania był pierwszy w Krakowie* , atoli z tego tylko tytułu nie można mu przyznawać pierwszeństwa, gdyż z rozegranych 3 matchów footballowych w zeszłym r., Wisła odniosła zupełne zwycięstwo [...]
*pogrubienie własne - WikiPasy

Jubileusze roku 1907

W 1922, 1927, 1932 i 1937 obchodzono kolejne jubileusze Cracovii. Nie oznacza to jednak, że za datę powstania uważano rok 1907. Początkowo kluby nie przywiązywały wielkiej wagi do znanych przecież wszystkim współcześnie żyjącym dat. W Cracovii pierwotnie świętowano nie w rocznicę powstania, ale w rocznicę niezwykle ważnej dla historii klubu fuzji z Biało-Czerwonymi. Podobnie było np w Pogoni Lwów, którą obchodziła jubileusze w rocznicę trzy lata późniejszej fuzji z Lechią Lwów dopiero w 1939 przestawiając się na świętowanie daty powstania. Cały czas pamiętając o dacie założenia czyli roku 1904. Także w Cracovii w dwudziestoleciu międzywojennym chciano przestawić się na świętowanie rzeczywistego roku założenia, ale z różnych przyczyn nie zrobiono tego.

  • W 1926 problemem był ciężki stan finansów.
  • W 1931 słabe wyniki w lidze mistrza Polski z 1930. Rok później było już mistrzostwo.
  • W 1936 Cracovia grała zaledwie w Klasie A. Rok później była mistrzem.

Pierwszym jubileuszem świętowanym w rocznicę założenia, a nie fuzji był ten z roku 1946.


Cały czas jednak znano rzeczywistą datę powstania - 1906.

Jubileusz 30-lecia, widoczne daty 1906 i 1937
  1. "Sprawozdanie Wydziału KS Cracovia" z 1911 opisuje powstanie klubu i jego historię od 1906.
  2. Lwowski dwutygodnik "Wędrowiec" w numerze 6 z 20 stycznia 1912 zamieszcza artykuł monograficzny opisujący Cracovię i "... historyę klubu datującą się od Zielonych Świąt[1] roku 1906...".
  3. O losach Cracovii od roku 1906 pisze z okazji jubileuszu 15-lecia w 1922 "Tygodnik Sportowy" w 59 numerze z 2 czerwca tego roku.
  4. "Ciężki stan finansowy klubu nie pozwolił również w roku bieżącym urządzić obchodu jubileuszowego związanego z dwudziestoleciem istnienia klubu, przypadającym w 1926" powiedział 19 grudnia 1926 w swoim przemówieniu prezes Cracovii i PZPN Edward Cetnarowski.
  5. "Przegląd Sportowy" 31 grudnia 1926 przedstawia nigdy nie zrealizowany projekt pomnika ku czci Cracovii. Na cokole wyryte są daty 1906-1926. Zobacz skan [1].
  6. "... w roku 1931 Cracovia obchodzi jubileusz 25-lecia swego istnienia" - przypomniał już w pierwszym zdaniu wywiadu dla "Przeglądu Sportowego" (nr 87 z 29 października 1930) prezes Cracovii i honorowy prezes PZPN Edward Cetnarowski. Zobacz skan [2].
  7. W numerze 50 z 24 czerwca 1931 "Przeglądu Sportowego" Józef Kałuża opublikował pierwszą cześć historii "25 istnienia piłkarstwa krakowskiego". Opublikowano ją z nadtytułem "W roku jubileuszowym Cracovii i Wisły". Czytamy tam m.in., że "[...] Cracovia i Wisła w roku tym święcą swe 25-lecie" oraz "[...] rok 1906, w którym obaj Jubilaci zawiązują i utrwalają ostatecznie swą egzystencję". Zobacz skan: [3].
  8. "Przegląd Sportowy" w 96 numerze z 2 grudnia 1931, pisze o organizowaniu "uroczystości 25-lecia istnienia klubu, przełożonych jak wiadomo, na rok następny". Zobacz skan [4].
  9. "p. Kałuża przedstawił dzieje rozwoju klubu od 1906 r." - to fragment relacji z obchodów w 1932 z "Przeglądu Sportowego". Zobacz skan [5].
  10. "... nie sprzyjająca w poprzednim roku koniunktura [...] skłoniła klub do przełożenia uroczystości związanych z 25-leciem istnienia na rok 1932, chociaż od założenia klubu, a więc roku 1906, upływało już wówczas 26 lat ..." pisał Józef Kałuża w wydanej w 1937 monografii "Historia 30 lat KS Cracovia".
  11. "... jesteśmy w roku jubileuszu, nie jubileuszowym, boć przecież żyjemy od 1906r. ..." tak ten sam autor w tej samej książce opisał rok 1937.
  12. "... dzieje słynnej jedynastki piłkarskiej "Cracovii" od jej treningów na Błoniach krakowskich w roku 1906..." zapowiada w czwartym zdaniu słowa wstępnego "Historii 30 lat KS Cracovia" jej redaktor Juliusz Leo. "... "Historia 30 lat Klubu Sportowego Cracovia" pojawia się jako wydanie jubileuszowe Klubu, obchodzącego w bieżącym roku jubileusz swego 30-letniego istnienia, choć od pierwszych występów drużyny Biało-czerwonych w Krakowie, a więc od roku 1906 upływa obecnie lat 31" wyjaśnia dalej jak to nazywa "jednoroczne opóźnienie".
  13. "... wyłania się program wspaniałych imprez i uroczystości, które zadokumentują 31-letnią działalność Cracovii ..." to zapowiedź obchodów jubileuszowych jaką opublikował biuletyn "Klub Sportowy "Cracovia"" w 2(6) numerze z kwietnia 1937. Zobacz PDF (str. 5).

Biało-Czerwoni czy Cracovia

Biało-Czerwoni są najstarszym klubem krakowskim spośród klubów zrzeszających studentówII . Podkreśla to ich pierwsza nazwa "I. Klub Studencki" - tak właśnie określała ich prasa. Przyjmuje się, że zorganizowanym klubem stali się w wakacje 1906, a zatem są młodsi od akademickiej Cracovii. W przeszłości uważano jednak inaczej. Właśnie Biało-Czerwoni byli uznawani za najstarszy klub Krakowa. Nie pamiętano o zebraniu z 13 czerwca 1906, a starszeństwo Cracovii było wywodzone od starszeństwa Biało-Czerwonych w myśl zasady, że datą założenia zjednoczonego klubu jest data starszego z łączących się klubów.

Istnieją pewne argumenty świadczące za uznaniem, że Biało-Czerwoni stali się klubem wcześniej niż przed wakacjami. Ludzie tworzący Biało-Czerwonych i Cracovię swoje pierwsze mecze zagrali 4 czerwca 1906. Akademicy byli drużyną zebraną naprędce gdy okazało się, że ze Lwowa przybyły dwa nie jeden, jak zapowiadano, zespół. Natomiast studenci ("przodownicy") trenowali od pewnego czasu przed tym meczem. Można zatem uznać, że tworzyli klub w dniu meczu lub dniu rozpoczęcia regularnych treningów. Interesujące są tutaj wspomnienia[2] jednego z graczy Biało-Czerwonych Tadeusza Kucza, który po powstaniu Wisły przejdzie do tego klubu w 1907, zostanie jego działaczem, a w 1933 nawet wiceprezesem. Po pierwsze uznaje on "przodowników" za klub. Pisze mianowicie "Podczas ćwiczeń w parku Jordana zostałem wybrany do pierwszej jedenastki piłki nożnej klubu studenckiego, który w czerwcu 1906 r. rozegrał słynny mecz z Czarnymi ze Lwowa". Po drugie wiceprezes Wisły określa też datę powstania Biało-Czerwonych pisząc o przedmeczowych przygotowaniach "Przez kilkanaście dni treningu opanowaliśmy zasadę gry nowym systemem". Kilkanaście (czyli 13-19) dni treningu oznaczałoby powstanie klubu miedzy 16 a 22 maja 1906 lub wcześniej jeśli trening nie odbywał się codziennie.

Powstałe po latach, a zatem obarczone możliwymi błędami, wspomnienia wiceprezesa Wisły to jednak zbyt mało by uznać że właściwą data założenia Cracovii jest druga dekada maja 1906.

Słownik

I akademicy - to słuchacze szkół wyższych (w tym wypadku Uniwersytetu Jagiellońskiego), dziś nazywani studentami
II studenci - to uczniowie gimnazjów czyli szkół dziś noszących nazwę liceów (nie mylić z obecnymi gimnazjami) oraz szkół realnych czyli odpowiedników techników

Przypisy

  1. W tamtych czasach tzw. Zielone Święta czyli chrześcijańskie święto Zesłania Ducha Świętego odchodzono przez dwa dni - niedzielę i poniedziałek. W 1906 święto to wypadało 3 i 4 czerwca.
  2. Niepublikowany rękopis w posiadaniu rodziny T.Kucza. Fragmenty zostały zacytowane w książce Janusza Kukulskiego "Pierwsze mecze, pierwsze bramki ..."

Zobacz też