Najstarsi w Polsce

Ogłoszenie o powstaniu Cracovii w dzienniku "Nowa Reforma"

Cracovia powstała 13 czerwca 1906 i nie była wówczas najstarszym polskim klubem sportowym. Nieszczęśliwe wydarzenia historyczne doprowadziły jednak do tego, że starsze od Pasów kluby zakończyły swój żywot i spośród istniejących w Polsce klubów Cracovia jest najstarsza. Precyzyjniej:

• Cracovia jest najstarszym nieprzerwanie istniejącym polskim klubem sportowym;
• Cracovia jest najstarszym polskim klubem piłkarskim (spośród nadal istniejących).
• Cracovia jest najstarszym polskim wielosekcyjnym klubem sportowym (spośród nadal istniejących).

W zależności od przyjętych kryteriów można lub nie uznać, że

• Cracovia jest najstarszym polskim klubem sportowym (spośród nadal istniejących).

Warto podkreślić ciągłość Cracovii - klub nigdy nie przestał istnieć, nigdy nie zawiesił swojej działalności, nawet podczas I i II wojny światowej.

Data powstania Cracovii

Cracovia została żałożona 13 czerwca 1906 o 18:00 na zebraniu obok pawilonu w Parku Jordana w Krakowie - informacja o tym ukazała się w dzienniku "Nowa Reforma", zachowało sie także parędziesiąt innych artykułów i notatek prasowych dokumentujących losy klubu w 1906.

Zobacz więcej w osobnym artykule: Najstarsi w Krakowie.

Nieistniejące już starsze kluby

Lwowski Klub Cyklistów

Lwowski Klub Cyklistów w 1890 r., siedzą od lewej: Gustowicz, Pilz, Frydrych; stoją od lewej: Fedorowicz, Ligeza, Perkins, Mikolasch, St. Kossak, dr Dawidowski, Jarzembecki, Romaszkam, Nawrocki, stoją (trzeci rząd) od lewej:Ludwig, Kuschee, Borkowski Kaz.; na górze: Tuch, Kazmierz Hemerling

Pierwszy klub kolarski we Lwowie został założony w 1886 roku i nosił nazwę «Lwowski Klub Cyklistów». W tym samym roku mechanik Iwanicki otworzył we Lwowie pierwszą w Galicji wypożyczalnię rowerów która mieściła się w parku „Wysoki Zamek”.
Jak dowiadujemy się z księgi pamiątkowej Towarzystwa sportowego «Sokół» w 1892 roku Lwowskie towarzystwo cyklistów liczyło już 236 członków. Duże zainteresowanie welocypedami powoduje że 6 maja 1893 roku mechanik Aleksander Zajączkowski otwiera na ulicy Kopernika pierwszy serwis rowerowy. Największym kolarskim osiągnięciem Lwowa stała się jednak zbudowana w 1894 roku 400 metrowa bieżnia kolarska wokół stadionu lekko atletycznego, bieżnia otrzymała status najlepszego osiągnięcia kraju i utrzymała swój tytuł do końca XIX wieku.[2]

Kluby lwowskie

Za najstarszy polski klub piłkarski od dziesięcioleci uznaje się Czarnych Lwów (powstałych jako Sława), choć obecnie część badaczy za starszą uważa Lechię Lwów. Oba kluby zostały założone w 1903. Właśnie od Czarnych pochodzi tradycja by najstarszy klub w danym mieście nosił czarne spodenki lub koszulki. Z pewnością starsza od Cracovii była też Pogoń Lwów (początkowo jako Klub Gimnastyczno-Sportowy IV Gimnazjum we Lwowie). Kluby te uległy likwidacji w 1939 po wkroczeniu do Lwowa Armii Czerwonej i przyłączeniu wschodnich terenów Polski do ZSRR.

Kluby łódzkie

W Łodzi pierwsze kluby sportowe powstały już w XIX wieku. Zakładali je przybywający tam do pracy Niemcy i Anglicy. W 1895 powstał Touring Club (zarejestrowany 31 marca 1899) później znany jako Klub Turystów, w którym piłkę nożną uprawiano od połowy 1906. W 1897 zaczęła się historia łódzkiego Unionu (piłka nożna od 1906). Kluby te częściowo spolonizowały się w czasach II RP, niemniej nie uważa się ich za najstarsze polskie kluby. W 1932 połączyły się w Union-Touring Łódź, który po wyzwoleniu Łodzi w 1945 nie został już reaktywowany.

Kluby górnośląskie

Najstarszym klubem piłkarskim na Górnym Ślasku był powstały w 1903 Fusballklub 03 z Raciborza (początkowo znany jako SV 03 Ratibor). Po powstaniach śląskich i podziale Śląska Racibórz pozostał przy Niemczech, a FK 03 nigdy nie funcjonował w państwie polskim. Był to klub niemiecki podobnie jak powstały w 1904 Frischauf Katowice. Z rozpadu tego ostatniego klubu w 1905 powstały Diana, Preussen (później znany jako 1.FC Katowice) i Germania. To również były kluby niemieckie, choć, z relacji wiadomo, że piłkarze Diany posługiwali się językiem polskim. Diana za nadmierne kontakty z polskością została rozwiązana po zajęciu zachodnich terenów Polski przez III Rzeszę. Germania prawdopodobnie została zlikwidowana już w 1921. 1.FC - sztandarowy klub mniejszości niemieckiej w II RP - przetrwał aż do 1945. W 2007 ogłoszono jego "reaktywację", jednak nowy klub poza przywłaszczeniem barw i nazwy nie ma nic wspólnego z historycznym poprzednikiem. Z istniejących do dziś klubów górnośląskich najstarsze są 06 Kleofas Katowice, który powstał 26 sierpnia 1906 jako 06 Zalenze i Lechia 06 Mysłowice założona w 1906 (brak dokładnej daty dziennej) jako Borussia 06 Myslowitz. Jest kwestią sporną czy od początku można było je uznać za kluby polskie - jak to często bywa na Górnym Śląsku precyzyjne wyznaczenie podziałów etnicznych jest trudne. W 1920 nie wstąpiły one do polskiego Górnośląskiego Związku Okręgowego Piłki Nożnej, który założony na przedplebiscytowym Górnym Śląsku działał równolegle z niemieckim związkiem piłkarskim. I 06 Kleofas Katowice i Lechia 06 Mysłowice uczestniczyły w separatystycznych niemieckich rozgrywkach także po znalezieniu się w granicach państwa polskiego - były członkami Wojewodschaftsverbandu aż do jego likwidacji w roku 1924. Niektórzy za pierwszy polski klub uznają sześć lat młodszy Naprzód 1912 Załęże (był członkiem GZOPN). Z pewnością był polskim klub "Polonia" powstały 4 stycznia 1920 w Bytomiu jako pierwszy po I wojnie światowej. Nie dotrwał on jednak do naszych czasów, a powstała po II wojnie światowej Polonia Bytom ma z nim wspólną tylko nazwę bo tradycję zaczerpnęła od Pogoni Lwów.

Towarzystwa sportowo-rekreacyjne

Oprócz wyżej wspomnianych klubów piłkarskich i sportowych istniały w przeszłości inne stowarzyszenia zajmujące się szeroko rozumianą działalnością sportowo-rekreacyjną. Najstarszym jest Towarzystwo Strzeleckie "Bractwo Kurkowe" w Krakowie założone przez krakowskich mieszczan w 1257 początkowo do obrony murów miejskich. Istnieje ono do dziś i corocznie organizuje zawody w strzelaniu do kura. Sporo tego typu towarzystw strzeleckich, wioślarskich, kolarskich, szachowych, łyżwiarskich powstało w XIX wieku. Nie były one klubami sportowymi w typowym rozumieniu tego słowa bo - początkowo - nie były nastawione na rywalizację z innymi klubami. Sport traktowano tam jako formę rekreacji dla członków. Równie ważne były w nich imprezy o charakterze towarzyskim: wieczorki, rauty, bale itp. Niemniej niektórzy badacze uznają je za pierwsze kluby sportowe.

Fałszerze historii

Resovia Rzeszów

Resovia Rzeszów została założona w 1910 (niektóre opracowania podają, że w 1909) jednak usiłuje postarzyć się uznając za rok powstania 1905. Argumentem ku temu miałaby być wzmianka w księdze pamiątkowej Pogoni Lwów, że w 1905 w Rzeszowie istniały drużyny piłkarskie - wymieniane są (choć nie w tej monografii) nazwy Resovia, Czerwono-Czarni, Resoviacy i Championy. Wspomniana księga pamiątkowa Pogoni Lwów powstała jednak w 1939, a więc 34 lata po wydarzeniach, które opisuje. W prasie z 1905 brak potwierdzenia istnienia tych drużyn. Nic też nie wskazuje na to by współczesna Resovia miała z nimi (o ile istniały) cokolwiek wspólnego. Historycy Resovii dowodzą, że w 1906 w miejscowym parku grywano w piłkę nożną (niekiedy przesuwają tę datę na 1903) - nie jest to jednak wystarczający powód do uznania, że w Rzeszowie powstał wtedy jakiś klub. W Krakowie w parku Jordana kolejne roczniki szkolnych drużyn w piłkę nożną grały od 1890 i choć byli wśród nich ludzie Cracovii nikt nie próbuje przesuwać daty powstania Pasów na XIX wiek. Co ciekawe sam fakt istnienia w Rzeszowie w tym okresie boiska piłkarskiego jest wątpliwy - w tamtejszej prasie z 1906 pisano, że jest w mieście "urządzone w zeszłym roku" w parku miejskim boisko, ale gimnastyczne, na dodatek opuszczone "chwastami porosło".

W pionierskich latach galicyjskiego futbolu kluby jeździły do innych miast by propagować tam nowy sport. Do takich zawodów stawała zwykle wybrana reprezentacja miejscowej młodzieży. Tak 4 czerwca 1906 lwowianie zmierzyli się w Krakowie z "przodownikami" dając impuls powstaniu zorganizowanych krakowskich klubów. Z takimi samymi meczami jeździli Biało-Czerwoni i Cracovia do Bochni i Tarnowa. Do Rzeszowa pojechała Wisła Kraków i 29 września 1907 zmierzyła się z miejscową drużyna określaną jako "championi" (wynik: 10:0). Na rok 1907 Resovia datuje swoja odznakę co znów nie zostało w żaden sposób udowodnione. W roku 1909 miałaby jakoby pojawić się nazwa "Resovia" bądź "resoviacy" jednak i na to nie ma żadnego dowodu. Pierwszy znany z daty mecz tego klubu to 10 lipca 1910 (z Bar-Kochbą Rzeszów), walne zebranie odbyto dopiero w 1911.

Szerzej temat omówiony poniżej w podstronie:Jak Resovia fałszowała - [3]

Zagłębie Sosnowiec

Data powstania Zagłębia Sosnowiec - 1918 czy 1945 jest przedmiotem sporów. Samo zaś Zagłębie powołuje się na rok 1906. W tym właśnie roku (brak dokładnej daty dziennej) przy hucie "Milowice" powstał klub sportowy. W 1908, już legalnie, został zorganizowany Union Sosnowiec - filia Unionu Petersburg. I wojna światowa bezpowrotnie przerwała działalność tego klubu. W 1918 w został zorganizowany klub Victoria Sosnowiec, a 1919 TS Sosnowiec. Brak jednak ich jakichkolwiek związków z dawnym Unionem, ani prawnych, ani organizacyjnych, ani personalnych. Oba kluby w 1934 połączyły się w Unię Sosnowiec. Kolejna wojna światowa przerwała i jego działalność. W 1945 powstał klub Robotniczy Klub Sportowy Sosnowiec, szybko przemianowany na RKU Sosnowiec (Rejonowa Komenda Uzupełnień Sosnowiec). Nowy klub podkreślał swój brak związków z przeszłością, czego wyrazem były jubileusze pięcio- i piętnastolecia organizowane w latach 1950 i 1960. Po kolejnych zmianach nazwy RKU stał się Stalą i wreszcie w 1962 Zagłębiem. Wtedy też podjęto arbitralną decyzję o ustaleniu roku 1906 jako daty powstania klubu.

Sokół Sokołów Małopolski

Sokół Sokołów Małopolski powstał 15 listopada 1947 jako Związkowiec Sokołów Małopolski. Kolejno stawał się Spójnią i Spartą by od roku 1957 już na długo przyjąć miano Sokołowianka Sokół Małopolski. 29 czerwca 1998 zdecydowano się zmienić nazwę klubu na Klub Sportowy Towarzystwo Gimnastyczne Sokół Sokołów Małopolski i uznać za kontynuatora lokalnego oddziału (zwanego gniazdem) ogólnopolskiego Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół", które istniało w tym mieście w latach 1894-1939, a w którym od roku 1912 uprawiano piłkę nożną.

Wisła Kraków

Wisła Kraków powstała we wrześniu 1906 z inicjatywy nauczyciela Tadeusza Łopuszańskiego jako szkolna drużyna II Szkoły Realnej w Krakowie i do dziś zachowały się dokumenty potwierdzające tę datę.

fałszerstwo pierwsze

Krakowska Wisła obrała odmienna taktykę od poprzednio wymienionych klubów. Nie postarzania siebie, ale "odmładzania" swej rywalki Cracovii. W pierwszych latach - gdy w życiu sportowym aktywny udział brali założyciele obu klubów - władze Wisły uczciwie przyznawały starszeństwo Cracovii. "Klub sportowy Cracovia co do czasu powstania był pierwszy w Krakowie" takie zdanie pojawia się w dotyczącym innej sprawy sprostowaniu wysłanym przez władze Wisły do "Głosu Narodu (nr 87 z 2 kwietnia 1910). Zmiana następuje w czasach II RP. Wiślacy wykorzystują tu fakt tzw. jubileuszy 1907 czyli świętowania przez Cracovię nie w rocznicę swego powstania, ale w rocznicę fuzji z Biało-Czerwonymi. Wtedy też Biała Gwiazda ogłasza się najstarszą w Krakowie co po II wojnie światowej jest równorzędne z byciem najstarszym w Polsce. Twierdzono, że lata istnienia Cracovii należy liczyć od przeprowadzonej w 1907 fuzji ... Cracovii z Biało-Czerwonymi. Kuriozalny ten pomysł ignorował zupełnie fakt, że w tym samym 1907 miała miejsce identyczna fuzja Wisły z Czerwonymi przeprowadzona według tego samego schematu - od jednego klubu nazwa, od drugiego barwy. W kolejnych latach stanowisko to było stopniowo łagodzone. Kolejne wersje mówiły o nieostających sporach kto jest starszy, później o równolatkach lub niemal równolatkach, których daty powstania mogą dzielić tylko dni lub tygodnie. Częstą praktyką było też obchodzenie jubileuszy na wiosnę (Wisła powstała na jesieni), byle przed Cracovią. Obecnie gdy starszeństwo Cracovii zostało udowodnione bezspornie, daje się zauważyć pogodzenie z rzeczywistością i rezygnację z głoszenia rzekomego pierwszeństwa Wisły - wszak bezdyskusyjnie klub ten jest i tak jednym z najstarszych istniejących w Polsce. Choć niestety, praktyka wzbudzania rzekomych wątpliwości poprzez powoływanie się na cracoviackie jubileusze roku 1907 nadal jest spotykana - nawet na oficjalnych stronach tego klubu.
Niektórzy zapominają, że Wisła K. również świętowała jubileusz swego powstania z rocznym opóźnieniem, a odbył się on w 1927 r.

fałszerstwo drugie

Zmiana taktyki następuje około roku 2006. Wówczas zostają upublicznione wspomnienia zawodnika Wisły R.Wilczyńskiego, w których datuje on początki swego klubu na wiosnę 1906. Czas spisania tych wspomnień to rok 1967, a więc 61 lat po wydarzeniach, których dotyczą. Ponieważ to za mało by uznać Wisłę za starszą od Cracovii więc za datę powstania tego klubu ogłasza się maj 1906 - czego dowodem ma być to, że ... niektóre (sic!) rocznicowe jubileusze TS obchodziło na wiosnę. Teoria ta cieszy się powodzeniem tylko wśród wyjątkowo fanatycznych sympatyków Białej Gwiazdy.
Szerzej temat omówiony poniżej w podstronie:Jak kłamał Wilczyński - [4]

fałszerstwo trzecie

Publiczne przedstawienie w encyklopedii WikiPasy.pl bezsprzecznych dowodów starszeństwa Cracovii doprowadziło do pojawienia się kolejnej teorii w środowisku sympatyków Towarzystwa. Pogląd ten głosi, że Cracovia jest co prawda najstarszym klubem w Polsce, ale Wisła jest najstarszym klubem założonym przez Polaków. To ślad popularnego wśród sympatyków, działaczy i zawodników TS antysemityzmu.

Kluby z przerwą w życiorysie (zlikwidowane i reaktywowane)

Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie

WTW powstało w 1878 roku. Piękną historie przerwano w 1948 włączając sportowców w struktury Związkowca Warszawa (później Budowlanych Warszawa). Sam zaś majątek po WTW został rozdysponowany między Polonię i Skrę. W 1957 reaktywowano WTW, nie zwrócono mu jednak zabranego majątku - odzyskało go dopiero częściowo po 20 latach, a w całości .. w 1991.

W zależności od przyjętych kryteriów można

• uznać, że historia WTW zakończyła się wraz z parcelacją klubu;
• uznać, że reaktywowane w 1957 WTW to ten sam klub.

Warszawskie Towarzystwo Cyklistów

WTC powstało w 1886 ( pierwszą wycieczkę WTC odbył w 1887 r.). W 1950 zostało przyłączone do Polonii Warszawa (noszącej wówczas nazwę Kolejarz) jako jej sekcja kolarska. Reaktywację Towarzystwa ogłoszono w 1957.

W zależności od przyjętych kryteriów można

• uznać, że historia WTC zakończyła sie w 1950 fuzją z Polonią;
• uznać, że reaktywowane w 1957 WTC to ten sam klub.
  
  
  

Jubileusz 20 lecia WTC, październik 1906 r.

Pierwsi prezesi WTC: Edward Chrapowicki oraz August hr. Potocki

Pierwsi prezesi oraz zarząd WTC w 1912 r.: Edward hr. Chrapowicki, August hr. Potocki, Seweryn ks. Czetwertyński, Antoni Fertner, Stanisław Leppert

Krakowski Klub Szachistów

KKSz powstał w 1893. Istniał aż do roku 1949, kiedy połączył się z ... Cracovią (wówczas Ogniwo-Cracovia) stając sie jej sekcją szachową. Mimo fuzji z KKSz Cracovia nigdy nie używała jako daty powstania daty starszego z klubów. Zrzeszenie Sportowe "Ogniwo", któremu podporządkowana była Cracovia, połączyło się z ZS "Spójnia" w ZS "Sparta", a ramach reorganizacji w 1955 szachiści Cracovii zostali przeniesieni do nowego klubu "Sparta WDK" (Wojewódzki Dom Kultury). Ta w 1957 zmieniła nazwę na Krakowski Klub Szachistów i uznała się kontynuatorem historycznego KKSz. W latach 70-tych KKSz połączył się z sekcja szachową Hutnika Kraków i dalej funkcjonował jako KKSz-Hutnik, choć drugi człon nazwy wyparował po latach.

W zależności od przyjętych kryteriów można

• uznać Spartę WDK za kontynuatora KKSz;
• przyjąć, że historia KKSz zakończyła się w 1949 wraz z fuzją z Cracovią;
• przyjąć, że historia KKSz zakończyła się w 1955 wraz z przeniesieniem szachistów do nowego klubu.

Kaliskie Towarzystwo Wioślarskie

KTW powstało w 1894 roku. W 1949 zostało utraciło samodzielność i zostało włączone do struktur Ogniwa Kalisz (później Sparta Kalisz). w październiku 1957 zgromadzenie byłych członków KTW podejmuje uchwalę o reaktywacji towarzystwa.

W zależności od przyjętych kryteriów można

• uznać, że historia KTW z 1894 została przerwana po włączeniu do Ogniwa;
• przyjąć, że klub reaktywowany w 1957 to ten sam klub.

KW 04 Poznań

Klub Wioślarski z roku 1904 Poznań, bo tak brzmi jego obecna pełna nazwa, powstał 28 kwietnia 1904. W 1950 został wchłonięty przez Ogniwo Poznań (później Spartę Poznań). W grudniu 1956 ogłoszono reaktywację KW 04 Poznań.

W zależności od przyjętych kryteriów można

• uznać, że historyczny Klub Wioślarski zakończył swój samodzielny byt po włączeniu do Ogniwa;
• przyjąć, że klub reaktywowany w 1956 to ten sam klub.

Pabianickie Towarzystwo Cyklistów

PTC Pabianice powstało 26 maja 1906. Było klubem zrzeszającym wyłącznie cyklistów (jak nazywano wówczas kolarzy). W 1909 zostało zarejestrowane przez władze carskie jako stowarzyszenie cyklistów i piłkarzy. W 1949 władze przydzieliły PTC do zrzeszenia "Gwardia" (zrzeszenie podlegające stalinowskiemu resortowi bezpieczeństwa odpowiedzialnemu za mordy i represje). Piłkarze odmówili grania pod takim patronatem więc klub został za karę zlikwidowany. Większość zawodników przeniosła się do Włókniarza Pabianice. 25 stycznia 1950 powstał klub Ogniwo Pabianice, który po fuzji zrzeszeń "Ogniwo" i "Spójnia" stał się Spartą. W kwietniu 1955 Sparta Pabianice zmieniła nazwę na PTC i uznała się kontynuatorem klubu z 1906. W klubie nie ma już sekcji kolarskiej.

W zależności od przyjętych kryteriów można

• uznać prawo Ogniwa/Sparty do reaktywacji tradycji PTC;
• przyjąć, że historia PTC z 1906 zakończyła się wraz z likwidacją klubu w 1949.

Polskie Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół"

Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" nigdy nie było klubem sportowym, niemniej czasem usiłuje sie go przedstawiać jako najstarszy klub sportowy. "Sokół" to organizacja zajmującą sie krzewieniem gimnastyki i kultury fizycznej. To właśnie niechęć Sokoła do rywalizacji sportowej doprowadziła po powstania pierwszych klubów sportowych. Istnieją co prawda kluby sportowe o nazwie Sokół, ale nie są one powiązane z PTG. "Sokół" powstał 7 lutego 1867 we Lwowie, a jego koła lokalne (zwane gniazdami) mieściły sie w większości polskich miast. W PRLu został zlikwidowany. W jego miejsce w 1955 powołano TKKF (Towarzystwo Krzewienia Kultury Fizycznej), które nie uważa się za prawnego kontynuatora "Sokoła". Samo PTG odrodziło się 10 stycznia 1989.

Jak kłamał Wilczyński na podstawie:https://fortart.home.blog/

Wiele emocji wzbudzają ostatnio tzw. wspomnienia Wilczyńskiego. Roman Wilczyński w roku 1906 był uczniem II Szkoły Realnej (to coś w rodzaju dzisiejszego technikum), a po utworzeniu Wisły został jej zawodnikiem. Swoje wspomnienia spisał w roku 1967, a dla środowiska wiślaków są one traktowane jako żelazny dowód starszeństwa Wisły. Żelazny bo zarazem jedyny.

Skupmy się dwóch fragmentach tych wspomnień.

„Profesor II Wyższej Szkoły Realnej w Krakowie Tadeusz Łopuszański w roku 1906 (…) a było to na wiosnę po zajęciach szkolnych zatrzymał nas w klasie proponując utworzenie Klubu sportowego”.

Drugi fragment wymaga wyjaśnień. Dotyczy bowiem przygotowań do meczu z 4 czerwca 1906. Tego dnia miał bowiem odbyć się mecz z drużyną przybyłą ze Lwowa. Pierwszy taki mecz. Szeroko komentowany i zapowiadany w prasie. Wilczyński pisząc o nim komentuje jednocześnie wspomnienia Józefa Lustgartena opublikowane w „Kopcu Wspomnień” – grubej księdze opisującej galicyjski Kraków, po raz pierwszy wydanej w roku 1959, a później wznawianej.

„Na stronie 373, wiersz 14 od dołu czytam od słów »…. dr Tokarski pouczał kilku starszych przodowników parkowych o najważniejszych przepisach gry. Mieli oni tworzyć krakowską drużynę uzupełnioną kilku innymi zawodnikami«. Nie rozumiem tutaj pociągnięcia dr. Tokarskiego. Trudno bowiem powiedzieć, że nic nie wiedział o drużynach grających w piłkę na Błoniach, a może chciał ich ukarać za to tylko, że nie grają w Parku. Szkoda wielka bo byli do dyspozycji Akademicy, Wiślacy, Czerwoni i Białoczerwoni.”

Na początek poproszę o powtrzymanie zdziwienia jakim to cudem tekst mówiący o istnieniu Akademików i Biało-Czerwonych, czyli dwóch składników Cracovii, w tym samym akapicie, w którym mowa o dwóch składnikach Wisły służyć może dziś komukolwiek do udowadniania starszeństwo tej ostatniej. To faktycznie absurd, ale skupmy się na czymś istotnym. Bez trudu możemy wykazać, że cytowane fragmenty wspomnień Wilczyńskiego są albo celowym kłamstwem albo tylko nieprawdą.

1.Nie jest prawdą, że drużyna o nazwie Biało-Czerwoni istniała przed 4 czerwca 1906.
2.Nie jest prawdą, że nie grała w meczu w tym dniu.
3.Nie jest prawdą, że drużyna Akademików istniała przed 4 czerwca 1906.
4.Nie jest prawdą, że nie grali w meczu w tym dniu.
5.Nie jest prawdą, że Wisła istniała przed 4 czerwca 1906.
6.Nie jest prawdą, że powstała na wiosnę.
7.Nie jest prawdą, że Czerwoni istnieli przed 4 czerwca 1906.

Biało-Czerwoni. Wbrew temu co opowiada Wilczyński przed 4 czerwca 1906 nie istniała drużyna pod nazwą Biało-Czerwonych. Tę nazwę otrzymała na jesieni 1906. Stało się to zaraz po tym, gdy po raz pierwszy zagrała w koszulkach w biało-czerwone pasy. Stroje te otrzymali od Tadeusza Konczyńskiego, który ufundował ubiory piłkarskie dla dwóch pierwszych klubów jakie powstały w Krakowie. Zacytujmy tu Czas, który opisał to później tak: „zajął się ukostiumowaniem pierwszych drużyn: akademickiej (niebiescy) i studenckiej (biało-czerwoni)ˮ. Dokładnie wiemy kiedy to było. Nie mieli tych strojów jeszcze 23 września grając z „drużyną akademicką” (czyli Cracovią), dostali na wyjazdowy rewanżowy mecz we Lwowie z Czarnymi (zwycięstwo 1:0) grany 30 września. Fakt posiadania tych strojów odnotował reporter lwowskiego Słowa Polskiego pisząc tak „biało-czerwoni, onieśmieleni widocznie trochę z początku obcem dla siebie otoczeniem, obcym terenem, a następnie pamiętni doznanej przed paru miesiącami porażki w parku Jordanaˮ. Debiut koszulek w Krakowie nastąpił tydzień później, 7 października: „Gorącemi oklaskami powitała teraz publiczność klub Białoczerwonych, który w świetnem umundurowaniu wszedł na boisko” odnotował Głos Narodu.

Nowa Reforma nr 229 z 9 października 1906

W tym miejscu warto też wrócić do fragmentu „pamiętni doznanej przed paru miesiącami porażki w parku Jordana”. O rewanżu pisała też zgodnie prasa krakowska, z kilku gazet, które użyły tego słowa zacytujmy np. Naprzód piszący „I. drużyna studencka wyjedzie (..) na match rewanżowy„. Jedyny wcześniejszy mecz z Czarnymi to ten z 4 czerwca, istotnie grany w Parku Jordana i przegrany 0:2. Kto go grał? Właśnie „przodownicy” lub „studenci”. Jak wiadomo ze wspomnień Tadeusza Kucza zostali wybrani i przygotowywali się na ten mecz „przez kilkanaście dni treningu”. Kucz to ciekawa postać, bo później przejdzie do Wisły, a czasem uważa się go za współzałożyciela tego klubu. Dlaczego musieli się oni przygotowywać do tego meczu w ogóle? Bo w Krakowie grano wtedy futbol radosny, mający mało wspólnego z przepisami, a taktyka polegała na biegnięciu z piłką do bramki mijając kolejnych rywali, a nie żadnych tam podaniach i walce o pozycję, a to było za mało na lwowian grających futbol zespołowy i zgodny z zasadami. Zbierzmy to razem: „przodownicy” lub „studenci” to inaczej „I. drużyna studencka”, a później Biało-Czerwoni. Podsumowując Wilczyński żałuje, że w meczu z 4 czerwca nie grali Biało-Czerwoni, chociaż jak najbardziej grali w tym meczu tylko nie mieli jeszcze ani takiej nazwy ani takich strojów. Zaiste kuriozum!

Naprzód nr 260 z 22 września 1906

Akademicy. Wbrew temu opowiada Wilczyński przed 4 czerwca 1906 nie istniała drużyna Akademików. Drużyna ta po raz pierwszy zagrała w meczu właśnie tego dnia. Najpierw krótki kurs polszczyzny dawnej: student to uczeń szkoły średniej, a akademik to na dzisiejsze student. Odnotujmy tu istotne wydarzenie – tego dnia miał być jeden mecz, a zagrano dwa. Dlaczego? Ze Lwowa miała przyjechać jedna drużyna, a przyjechały dwie. Ta druga po Czarnych to drużyna lwowskiego IV Gimnazjum, która potem przyjmie nazwę Pogoń. Tymczasem w Krakowie przygotowano tylko jedną drużynę – właśnie owych „studentów” tudzież „przodowników”. W tej sytuacji do walki stanęła „zorganizowana naprędce drużyna” (cytat za Słowem Polskim). O udziale Akademików w tym meczu pisze jeszcze kilka innych gazet np. Nowiny piszą tak: „druga partya Lwowiaków w kostyumach czerwono-niebieskich a krakowscy akademicyˮ. Niektóre dodają, że wspomagali ich „rękodzielnicyˮ. Ci sami Akademicy anonsem w prasie zaprosili na swój pierwszy trening 13 czerwca 1906 już jako Akademicki Klub Footballistów. A później, na jesieni zmienili nazwę na Cracovia.

Słowo Polskie nr 248 z 6 czerwca 1906

Tu ciekawostka: „Akademicy” to zamiennik, którego używa Wilczyński nie chcąc wypowiedzieć nazwy „Cracovia” w odniesieniu do roku 1906. Biało-Czerwoni zyskali swoją nazwę na jesieni, tak samo Cracovia, ale pierwszą nazwę Wilczyński używa do opisania sytuacji na wiosnę, a drugiej jakoś nie chce. Bywa i tak. Podsumowując: po raz drugi żałuje Wilczyński, że w meczu nie grali ci, którzy w nim jak najbardziej grali.

Pogoń nr 42 z 21 października 1906

Wisła. Wbrew temu opowiada Wilczyński przed 4 czerwca 1906 nie istniała drużyna Wisły. Istotnie prof. Łopuszański powołał w swej szkole drużynę i przyjęła ona nazwę Wisła – tę historię przeczytać można np. w monografii 30-lecia TS czy współczesnych oficjalnych wiślackich stronach internetowych. Opisana sytuacja z założeniem tego klubu przez nauczyciela II Szkoły Realnej jak najbardziej miała miejsce, ale we wrześniu 1906. Wiemy to ze sprawozdania tejże szkoły za rok szkolny 1906/1907 opublikowanego po raz pierwszy przez portal… HistoriaWisly.pl. Czytamy w nim „powstało we wrześniu 1906. z inicjatywy prof. Łopuszańskiego kółko gry w piłkę nożnąˮ. Wiele błędów mogli popełnić nauczyciele, ale trudno ich podejrzewać, że pomylili rok szkolny. Wrzesień, nie wiosna.

monografia 30-lecia TS Wisła z 1936

sprawozdanie II Szkoły Realnej za rok 1906/07

Na marginesie zauważmy, że monografia Wisły z 1936 opisując powstanie klubu używa niemal dokładnie tych samych sformułowań, które padają w dokumencie szkolnym – zapewne zatem w Towarzystwie Sportowym znano go, jedynie pominięto słówko „wrzesień”. Po opublikowaniu w Internecie tego sprawozdania (oddajmy tu hołd uczciwości autorów, że w ogóle to zrobili) zapadła wokół niego pewna niezręczna cisza. Po pewnym czasie pojawiły się tradycyjne dla wiślackich historyków „interpretacje”, które maja jeden cel: słowami współczesnymi zastąpić niewygodne słowa z historycznych dokumentów. Za każdym razem bez pokazywania jakichkolwiek dokumentów na te gdybania. My jednak trzymajmy się faktów. Wiemy, z artykułu w Nowej Reformie, że Wisła wystartowała w turnieju zorganizowanym na jesieni 1906, wiemy również, że z II Szkoły Realnej zgłoszony został do niego tylko jeden klub, a zatem była nim Wisła. Jeden, nie dwa.

Nowa Reforma nr 240 z 21 października 1906

Oczywiście uważny czytelnik zapyta, jak ze wspomnień Wilczyńskiego wynika ów maj, na który powołują się czasem wiślacy skoro pisał on o wiośnie, a zatem okresie od 21 marca do 21 czerwca? Nijak nie wynika, nie ma go w żadnych dokumentach, nawet we wspomnieniach, maj to radosna twórczość, „z czapy” zupełnie, ale maj wszak ma tę miłą zaletę, że jest przed Cracovii czerwcem, czyż nie? Podsumowując znów Wilczyński nieprawdę ogłasza, Wisła na wiosnę nie istniała, bo powstała we wrześniu.

Czerwoni. Wbrew temu co opowiada Wilczyński przed 24 czerwca nie istniała drużyna Czerwonych. Czerwoni to klub, który w 1907 połączył się z drużyną Wisły (a rok ten po latach Stanisław Mielech uznał za datę powstania TS Wisła). Czerwonych próżno szukać w prasie, pierwsza wzmianka o nich pojawiła się w opisie meczu z 14 października 1906. Nowa Reforma wymienia ich wśród drużyn biorących udział w turnieju jesiennym. Dzieli ona kluby – uczestników tego turnieju na trzy grupy. Pierwsza grupa to „młodziutkie, pisklęta sportu footballowego”, druga to „złożone w ostatnich tygodniach z miłośników piłki nożnej, grających dotychczas luzem”, a trzecia to Biało-Czerwoni i „klub akademicki Cracoviaˮ, które jako najstarsze miały w tym turnieju specjalne zasady, nie biorąc udziału w eliminacjach. Zatem w najlepszym dla nich razie Czerwoni jako klub zostali złożeni „w ostatnich tygodniach”, a artykuł ten ukazał się 20 października. Nie wiem jak szeroko trzeba by rozumieć „ostatnie tygodnie” by cofnąć się o ponad 4 miesiące. Te cytowane fragmenty odnoszą się też do Wisły. Znów zatem Wilczyński ogłaszał zdanie nieprawdziwe.

Nowa Reforma nr 240 z 21 października 1906

Jeszcze jedną uwagę warto tu odnotować. I Czerwoni i Wisła byli klubami uczniowskimi, wtedy mówiono „studenckimi”. A przecież Biało-Czerwonych, co już cytowałem, nazywała prasa „I. drużyną studencką”. Pierwszą!

Nowa Reforma nr 216 z 22 września 1906

Podsumowując: w tych paru zdaniach Wilczyński siedmiokrotnie mija się z prawdą , co już jest niezłym wyczynem. Od biedy możemy mu zaliczyć za prawdę istnienie Biało-Czerwonych przed meczami czerwcowymi, choć nie pod tą nazwą. Biało-Czerwoni, zawsze warto przypomnieć, to klub, który w 1907 połączył się z Cracovią. Do wyjaśnienia zostaje jedna kwestia. Czy spisując te wspomnienia gracz Wisły świadomie pisał nieprawdę czyli kłamał, czy też jest to tylko efekt szwankującej pamięci – wszak robił to 61 lat po roku 1906 będąc sam już w wieku podeszłym (miał wtedy 77 lat)? Sporo rzeczy wskazuje, że jednak kłamał. Po pierwsze świadomie unikał nazwy Cracovia w kontekście roku 1906 pisząc zastępczo Akademicy, a nazwę tę znać musiał skoro jego drużyna rywalizowała z Cracovią w turnieju w tymże roku. Brak nazwy służy mu za „dowód”, że nie ma klubu. Po drugie podaje on wiele innych szczegółów meczów z 4 czerwca, jak wyniki i rywali, jak to, że w nim „grał Szeligowski z drużyny Białoczerwonych, który w sierpniu 1906 roku pokonał cyrk i nie cyrk Buffalo Bill”, ba pamięta również, że mecz drugi zagrała drużyna, która „była ściągnięta od strony widzów”. Jednocześnie nie wie kto te mecze grał, choć wie kto nie grał. Wie, że nie grali w nich Białoczerwoni i Akademicy – czyli zaprzecza, że grali, choć przecież właśnie oni grali.

Kto chce wierzyć, że Wilczyński pisał nieprawdę, bo po prostu nie pamiętał, niech wierzy. Dla mnie zbyt tendencyjne te jego błędy, za wyraźnie przebijają spod nich intencje. Pozostanę przy przekonaniu, że raczej kłamał choć jest to tylko moja opinia, człowiek nie żyje (zmarł kilka lat po spisaniu wspomnień) i nie sposób mu udowodnić, że pisząc nieprawdę znał prawdę.

Jak Resovia fałszowała na podstawie:http://terazpasy.pl/Publicystyka/Artykuly-Teraz-Pasy/Jak-Resovia-falszowala

Pretensje Resovii do bycia najstarszym polskim klubem zawsze wywoływały wśród krakowian uśmiech politowania. 1905? A może od razu 1410 kpiono. Wydaje mi się, że to bardzo niegrzecznie tak lekceważyć innych. Cracovia umie stosownym skanem udowodnić nie datę, ale i godzinę swego powstania. Może inni też tak mogą? Postanowiłem to sprawdzić.

Czołowym badaczem resoviackiej historii jest dr hab. Stanisław Zaborniak, profesor nadzwyczajny Wydziału Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego zawodowo zajmujący się historią kultury fizycznej. A w przeszłości zawodnik Resovii. Fundamentalnym dziełem dowodzącym praw Resovii jest książka jego autorstwa zatytułowana "Zarys dziejów klubu sportowego Resovia (1905-1944)". Autor przytacza w niej aż 7 argumentów jego zdaniem bezsprzecznie dowodzących, że Resovia powstała w 1905. Oto one:

• zasady gry w piłkę z roku 1903 przechowywane w klubie
• zasady gry w piłkę z roku 1904 przechowywane w klubie
• kronika Resovii 1936-1951 (zapis o planowanym na 1936 i niezrealizowanym jubileuszu 30-lecia)
• wpis w monografii Pogoni Lwów z 1939
• notka prasową z "Głosu Rzeszowa" (pomyłka chodzi o "Głos Rzeszowski") z 10 czerwca 1906 o złym stanie boiska
• odznaka wydaną "około 1907"
• sprawozdanie Lwowskiego OZPN z 1934 ("Zawiązkę drużyny piłki nożnej Resovia należy szukać drużynie "Czerwono-czarnych" powstałej z rozwiązanego "Klubu Dekadentów". Rok 1907 jest rokiem reorganizacji Klubu na wzór klubów krakowskich" )

Niektóre są wręcz humorystyczne. Dlaczegoż to zasady gry z roku 1903 lub 1904 miałyby dowodzić powstania klubu parę lat później? A co ma udowadniać plan zorganizowania jubileuszu 30-lecia w w roku 1936? Informacja o reorganizacji klubu w roku 1907 też z rokiem 1905 niewiele ma wspólnego, podobnie jak owa odznaka z około 1907 (na której zresztą żadnej daty nie umieszczono). Kilka kolejnych wzbudziło jednak moje zainteresowanie. Są tam dokładne cytaty z zewnętrznych źródeł. Niestety po sprawdzeniu okazało się, że występują kolosalne różnice między rzekomymi cytatami w takiej postaci jak przytacza je historyk Resovii, a prawdziwym tekstem. Ale po kolei.

"Boisko futbolowe w parku miejskim przedstawia sobie wiele do życzenia" cytuje Zaborniak "Głos Rzeszowa". Drobna tu pomyłka, a może niechlujstwo, tygodnik ten nosił nazwę "Głos Rzeszowski". Ma to być dowód na to, że w Rzeszowie było boisko i w piłkę na nim grano. Sprawdziłem. 10 czerwca 1906 w swym 23 numerze "Głos Rzeszowski" napisał o boisku do ćwiczeń gimnastycznych, które taką popularnością się cieszyło, że aż "chwastami zarosło" .

interpretacja - prof nadz. dr hab. Stanisław Zaborniak

interpretacja - prof nadz. dr hab. Stanisław Zaborniak

dziennik Głos Rzeszowski nr 23 z dn. 10 czerwca 1906 r.

Niemniej interesujący jest cytat z księgi pamiątkowej Pogoni Lwów. Księga ta powstała w roku 1939, a zatem opisuje wydarzenia, które miały miejsce ponad trzydzieści lat wcześniej. Nie jest to zatem dowód na to co było w 1905, a raczej na to co myślano w roku 1939. Ale sympatycy Resovii szczególnie chętnie cytują ten wpis, więc i ja sprawdziłem co tam o Resovii piszą. A piszą tak "Założycielami drużyny "Resovia", a następnie klubu o tej samej nazwie i statucie (od roku 1909 lub 1910) byli - [tu nazwiska]". Jak zatem z tego tekstu wykazać rok 1905? Trzeba fragment o roku 1909 lub 1910 przyciąć lub zmienić, a całość połączyć z poprzednim zdaniem, które mówi o uczniowskich drużynach istniejących w Rzeszowie w roku 1905. Jak to zrobiono widać na skanach poniżej.

interpretacja - prof nadz. dr hab. Stanisław Zaborniak

księga Pogoni Lwów, 1939 r.

Ciekawy jest również przytaczany przez Zaborniaka dowód na pojawienie się nazwy Resovia/resoviacy w roku 1909. Profesor cytuje tu "Głos Rzeszowski" znów myląc jego nazwę, a tym razem także datę. Mowa o spotkaniu rzeszowskiej drużyny Czerwono-Czarnych (nazywanych też Czarnymi) z Czarnymi Lwów. W relacji z tego meczu ma paść sformułowanie "gra resoviaków pozostawiała wiele do życzenia". Piękny to dowód na pojawienie się nazwy i jednocześnie na wykazanie, że Czerwono-Czarni to Resovia. Niestety lektura "Głosu Rzeszowskiego" nr 32 z 8 sierpnia 1909 rozwiewa złudzenia. Słowo "resoviacy" zostało podstawione za inne. Bo w oryginale było "gra Rzeszowianów pozostawia jeszcze bardzo dużo do życzenia" .

interpretacja - prof nadz. dr hab. Stanisław Zaborniak

dziennik Głos Rzeszowski nr 32 z dn. 8 sierpnia 1909 r.

Takie są te "dowody" Resovii, tak fałszują tam historię.

Kiedy zatem powstała Resovia? Przejrzałem "Głos Rzeszowski" strona po stronie od roku 1905 do 1911. W 1905 urządzono w tym mieście boisko do gier i zabaw, w 1907 rozegrano pierwszy mecz, a w 1910 pojawia się Resovia, która w 1911 odbyła zebranie założycielskie pod nazwą Koło Sportowe w Rzeszowie.

Zobacz też

• Nowa Reforma nr 132 z 13 czerwca 1906 (z ogłoszeniem o powstaniu Cracovii - plik PDF)
• Najstarsi w Krakowie
• Broszura "Początki Cracovii. Najstarsi w Polsce, a nawet w Krakowie".

Linki zewnętrzne

• Artur Fortuna "Jak Resovia fałszowała" (Terazpasy.pl)

Historia i tradycja Cracovii

Historia: Najstarsi w Krakowie • Najstarsi w Polsce • Pierwsze lata Cracovii • Historia nazwy Cracovia • Historia stadionu • Dawne boiska • Dawne lodowiska • Kroniki • Krakowska szkoła gry • Jak dyskryminowano Cracovię • Żydzi

Krajowy Związek Turystyczny • Austriacki Związek Piłki Nożnej • Związek Polski Piłki Nożnej

Skany starych gazet: 1906 • 1907 • i dalej..

Tradycja: Wartości Cracovii • Pasy • Stroje • Herb • Flaga • Hymn • Stare hymny • Trening Noworoczny • Lajkonik • Rada Seniorów • Święta Wojna • Wielcy ludzie Cracovii • Słynni kibice